Sanskrit Kurs Lektion 28
Dieser Sanskrit Kurs führt anhand einfacher Beispielsätze und -verse in die Grammatik des Sanskrit ein. Einen ausführlichen Überblick über das Sanskrit findest Du im Artikel Sanskrit. Hinweise zur indischen Schrift, der wissenschaftlichen Umschrift (Transliteration) sowie der korrekten Aussprache gibt der Artikel Devanagari. Stichwörter, nach denen Du in der Yoga Vidya Wiki suchen kannst, sind in vereinfachter Schreibweise (Transkription) wiedergegeben.
Das Kompositum
Ein Kompositum (Samasa, Pl.: Komposita) ist ein zusammengesetztes Substantiv bzw. ein aus mehreren Einzelwörtern bestehendes Wort. Wie im Deutschen ist auch im Sanskrit das Bilden von Komposita ein wichtiger Bestandteil der Wortbildung.
- padmāsana aus padma "Lotus" + āsana "Sitz": Lotussitz (Padmasana)
- prāṇāyāma aus prāṇa "Atem, Lebensenergie" + āyāma "Ausdehnung, Kontrolle": Atemkontrolle, Atemverlängerung (Pranayama)
- parameśvara aus parama "höchster" + īśvara "Herr, Gebieter": der höchste Herr (Parameshvara)
- yathāśakti aus yathā "wie" + śakti "Vermögen": nach Vermögen (Yathashakti)
Beim Zusammensetzen der einzelnen Wörter sind an den "Schnittstellen" die Wohllautregeln des Sandhi (Einzelheiten siehe hier) zu beachten. Dabei verschmelzen gleichartige Vokale (Svara) zu einem Langvokal, z.B. wird a + ā zu ā. Ungleichartige Vokale werden besonders behandelt, z.B. wird a + ī zu e.
Im Sanskrit kann ein Kompositum innerhalb eines Satzes (Vakya) sowohl als Substantiv, Adjektiv oder Adverb verwendet werden.
Übung 1
- Devanagari: प्राणायामे पद्मासनस्थितो योगी प्राणं यथाशक्ति धारयति |
- wissenschaftliche Transliteration: prāṇāyāme padmāsanasthito yogī prāṇaṃ yathāśakti dhārayati |
- vereinfachte Transkription: pranayame padmasanasthito yogi pranam yathashakti dharayati |
- Wort-für-Wort-Übersetzung: Beim Pranayama (Pranayama, Lok. Sg. m.) der im Lotusitz befindliche (Padmasana-Sthita, Nom. Sg. m.) Yogi (Yogin, Nom. Sg. m.) den Atem (Prana, Akk. Sg. m.) nach Vermögen (Yatha Shakti, adv.) hält an (dhṛ, Verb), d.h. "Beim Pranayama hält der im Lotusitz befindliche Yogi den Atem nach Vermögen an."
Erläuterungen
- Dieser Satz enthält drei Komposita, die jeweils als Substantiv (prāṇāyāme), Adjektiv (padmāsanasthitaḥ) und Adverb (yathāśakti) fungieren.
- Der Lokativ (Saptami) prāṇāyāme bezeichnet den Zeitpunkt der Handlung.
- Der Nominativ (Prathama) yogī ist das logische Subjekt bzw. der Agens (Kartri) der Verbalhandlung dhārayati.
- Das Kompositum padmāsana-sthitaḥ (padmāsana + sthitaḥ) bezieht sich als Adjektiv auf yogī und steht daher ebenfalls im Nominativ Singular Maskulinum. Sthita ist das Partizip Präteritum Passiv der Verbalwurzel (Dhatu) sthā "stehen, sich befinden".
- Der Akkusativ prāṇam ist das logische Objekt (Karman) der Verbalhandlung dhārayati.
- Das Adverb yathā-śakti (yathā + śakti) "nach Vermögen" ist als Umstandsbestimmung der Art und Weise ebenfalls eine nähere Bestimmung zum Verb dhārayati.
- Die Verbform dhārayati ("er hält an") ist die 3. Person Singular (Indikativ Präsens Indikativ bzw. Parasmaipada) von der Verbalwurzel dhṛ "halten, anhalten".
- Sandhi: Das auslautende kurze a von prāṇa und das anlautende lange ā von āyāma verschmilzt zu einem langen ā in prāṇāyāme. Die Form padmāsana-sthito steht für padmāsana-sthitaḥ, da auslautendes -aḥ vor stimmhaften Konsonanten (hier: y) zu -o wird.
Siehe auch
- Sanskrit Kurs Lektion 1
- Sanskrit Kurs Lektion 2
- Sanskrit Kurs Lektion 3
- Sanskrit Kurs Lektion 4
- Sanskrit Kurs Lektion 5
- Sanskrit Kurs Lektion 6
- Sanskrit Kurs Lektion 7
- Sanskrit Kurs Lektion 8
- Sanskrit Kurs Lektion 9
- Sanskrit Kurs Lektion 10
- Sanskrit Kurs Lektion 11
- Sanskrit Kurs Lektion 12
- Sanskrit Kurs Lektion 13
- Sanskrit Kurs Lektion 14
- Sanskrit Kurs Lektion 15
- Sanskrit Kurs Lektion 16
- Sanskrit Kurs Lektion 17
- Sanskrit Kurs Lektion 18
- Sanskrit Kurs Lektion 19
- Sanskrit Kurs Lektion 20
- Sanskrit Kurs Lektion 21
- Sanskrit Kurs Lektion 22
- Sanskrit Kurs Lektion 23
- Sanskrit Kurs Lektion 24
- Sanskrit Kurs Lektion 25
- Sanskrit Kurs Lektion 26
- Sanskrit Kurs Lektion 27
- Sanskrit Kurs Inhaltsverzeichnis