|
|
(8 dazwischenliegende Versionen von 2 Benutzern werden nicht angezeigt) |
Zeile 1: |
Zeile 1: |
| '''Vivekachudamani''' ([[Sanskrit]]: विवेकचूडामणि vivekacūḍāmaṇi) das "Kleinod der Unterscheidungskraft": Hauptwerk von [[Shankaracharya]]
| | #Weiterleitung [[Viveka Chudamani]] |
| | |
| ==Text Viveka Chudamani Roman Script Römische Schrit IAST Transkription==
| |
| | |
| Hier der vollständige Text des Viveka Chudamani von Shankaracharya in römischer Schrift (Roman Script) in der wissenschaftlichen Transkription mit diakritischen Zeichen, der IAST Transkription:
| |
| | |
| sarvavedāntasiddhāntagocaraṁ tam agocaram
| |
| :govindaṁ paramānandaṁ sadguruṁ praṇatosmy aham. 1
| |
| :
| |
| | |
| :jantūnāṁ narajanma durlabham ataḥ puṁstvaṁ tato vipratā
| |
| :tasmād vaidikadharmamārgaparatā vidvattvam asmāt param
| |
| :ātmānātmavivecanaṁ svanubhavo brahmātmanā saṁsthitiḥ
| |
| :muktir no śatajanmakoṭisukritaiḥ puṇyair vinā labhyate. 2
| |
| :
| |
| | |
| :durlabhaṁ trayam evaitad devānugrahahetukam
| |
| :manuśhyatvaṁ mumukśhutvaṁ mahāpuruśhasaṁśrayaḥ. 3
| |
| :
| |
| | |
| :labdhvā kathaṁcin narajanma durlabhaṁ
| |
| :tatrāpi puṁstvaṁ śrutipāradarśanam
| |
| :yas tvātmamuktau na yateta mūḍhadhīḥ
| |
| :sa hyātmahā svaṁ vinihanty asadgrahāt. 4
| |
| :
| |
| | |
| :itaḥ ko nv asti mūḍhātmā yas tu svārthe pramādyati
| |
| :durlabhaṁ mānuśhaṁ dehaṁ prāpya tatrāpi pauruśham. 5
| |
| :
| |
| | |
| :vadantu śāstrāṇi yajantu devān
| |
| :kurvantu karmāṇi bhajantu devatāḥ
| |
| :ātmaikyabodhena vināpi muktiḥ
| |
| :na sidhyati brahmaśatāntarepi. 6
| |
| :
| |
| | |
| :amritatvasya nāśāsti vittenety eva hi śrutiḥ
| |
| :bravīti karmaṇo mukter ahetutvaṁ sphuṭaṁ yataḥ. 7
| |
| :
| |
| | |
| :ato vimuktyai prayatet vidvān
| |
| :saṁnyastabāhyārthasukhasprihaḥ san
| |
| :santaṁ mahāntaṁ samupetya deśikaṁ
| |
| :tenopadiśhṭārthasamāhitātmā. 8
| |
| :
| |
| | |
| :uddhared ātmanātmānaṁ magnaṁ saṁsāravāridhau
| |
| :yogārūḍhatvam āsādya samyagdarśananiśhṭhayā. 9
| |
| :
| |
| | |
| :saṁnyasya sarvakarmāṇi bhavabandhavimuktaye
| |
| :yatyatāṁ paṇḍitair dhīrair ātmābhyāsa upasthitaiḥ. 10
| |
| :
| |
| | |
| :cittasya śuddhaye karma na tu vastūpalabdhaye
| |
| :vastusiddhir vicāreṇa na kiṁcit karmakoṭibhiḥ. 11
| |
| :
| |
| | |
| :samyagvicārataḥ siddhā rajjutattvāvadhāraṇā
| |
| :bhrāntoditamahāsarpabhayaduḥkhavināśinī. 12
| |
| :
| |
| | |
| :arthasya niścayo driśhṭo vicāreṇa hitoktitaḥ
| |
| :na snānena na dānena prāṇāyamaśatena vā. 13
| |
| :
| |
| | |
| :adhikāriṇam āśāste phalasiddhir viśeśhataḥ
| |
| :upāyā deśakālādyāḥ santy asmin sahakāriṇaḥ. 14
| |
| :
| |
| | |
| :ato vicāraḥ kartavyo jijñāsor ātmavastunaḥ
| |
| :samāsādya dayāsindhuṁ guruṁ brahmavid uttamam. 15
| |
| :
| |
| | |
| :medhāvī puruśho vidvān uhāpohavicakśhaṇaḥ
| |
| :adhikāryātmavidyāyā muktalakśhaṇalakśhitaḥ. 16
| |
| :
| |
| | |
| :vivekino viraktasya śamādiguṇaśālinaḥ
| |
| :mumukśhor eva hi brahmajijñāsāyogyatā matā. 17
| |
| :
| |
| | |
| :sādhanāny atra catvāri kathitāni manīśhibhiḥ
| |
| :yeśhu satsv eva sanniśhṭhā yad abhāve na sidhyati. 18
| |
| :
| |
| | |
| :ādau nityānityavastuvivekaḥ parigaṇyate
| |
| :ihāmutraphalabhogavirāgas tad anantaram
| |
| :
| |
| | |
| :śamādiśhaṭkasampattir mumukśhutvam iti sphuṭam. 19
| |
| :brahma satyaṁ jagan mithyety evaṁrūpo viniścayaḥ
| |
| :
| |
| | |
| :soyaṁ nityānityavastuvivekaḥ samudāhritaḥ. 20
| |
| :tad vairāgyaṁ jihāsā yā darśanaśravaṇādibhiḥ
| |
| :
| |
| | |
| :dehādibrahmaparyante hyanitye bhogavastuni. 21
| |
| :virajya viśhayavrātād dośhadriśhṭyā muhur muhuḥ
| |
| :
| |
| | |
| :svalakśhye niyatāvasthā manasaḥ śama ucyate. 22
| |
| :viśhayebhyaḥ parāvartya sthāpanaṁ svasvagolake
| |
| :ubhayeśhām indriyāṇāṁ sa damaḥ parikīrtitaḥ
| |
| :
| |
| | |
| :bāhyānālambanaṁ vritter eśhoparatir uttamā. 23
| |
| :sahanaṁ sarvaduḥkhānām apratīkārapūrvakam
| |
| :
| |
| | |
| :cintāvilāparahitaṁ sā titikśhā nigadyate. 24
| |
| :śāstrasya guruvākyasya satyabuddhyavadhāraṇam
| |
| :
| |
| | |
| :sā śraddhā kathitā sadbhiryayā vastūpalabhyate. 25
| |
| :sarvadā sthāpanaṁ buddheḥ śuddhe brahmaṇi sarvadā
| |
| :
| |
| | |
| :tat samādhānam ity uktaṁ na tu cittasya lālanam. 26
| |
| :ahaṁkārādidehāntān bandhān ajñānakalpitān
| |
| :
| |
| | |
| :svasvarūpāvabodhena moktum icchā mumukśhutā. 27
| |
| :mandamadhyamarūpāpi vairāgyeṇa śamādinā
| |
| :
| |
| | |
| :prasādena guroḥ seyaṁ pravriddhā sūyate phalam. 28
| |
| :vairāgyaṁ ca mumukśhutvaṁ tīvraṁ yasya tu vidyate
| |
| :
| |
| | |
| :tasmin nevārthavantaḥ syuḥ phalavantaḥ śamādayaḥ. 29
| |
| :etayor mandatā yatra viraktatvamumukśhayoḥ
| |
| :
| |
| | |
| :marau salīlavat tatra śamāder bhānamātratā. 30
| |
| :mokśhakāraṇasāmagryāṁ bhaktir eva garīyasī
| |
| :svasvarūpānusandhānaṁ bhaktir ity abhidhīyate. 31
| |
| :
| |
| | |
| :svātmatattvānusandhānaṁ bhaktir ity apare jaguḥ
| |
| :uktasādhanasaṁpannas tattvajijñāsur ātmanaḥ
| |
| :upasīded guruṁ prājñyaṁ yasmād bandhavimokśhaṇam. 32
| |
| :
| |
| | |
| :śrotriyovrijinokāmahato yo brahmavittamaḥ
| |
| :brahmaṇy uparataḥ śānto nirindhana ivānalaḥ
| |
| :ahetukadayāsindhur bandhur ānamatāṁ satām. 33
| |
| :
| |
| | |
| :tam ārādhya guruṁ bhaktyā prahvapraśrayasevanaiḥ
| |
| :prasannaṁ tam anuprāpya pricchej jñātavyam ātmanaḥ. 34
| |
| :
| |
| | |
| :svāmin namaste natalokabandho
| |
| :kāruṇyasindho patitaṁ bhavābdhau
| |
| :mām uddharātmīyakaṭākśhadriśhṭyā
| |
| :
| |
| | |
| :rijvyātikāruṇyasudhābhivriśhṭyā. 35
| |
| :durvārasaṁsāradavāgnitaptaṁ
| |
| :dodhūyamānaṁ duradriśhṭavātaiḥ
| |
| :bhītaṁ prapannaṁ paripāhi mrityoḥ
| |
| :śaraṇyam anyad yad ahaṁ na jāne. 36
| |
| :
| |
| | |
| :śāntā mahānto nivasanti santo
| |
| :vasantaval lokahitaṁ carantaḥ
| |
| :tīrṇāḥ svayaṁ bhīmabhavārṇavaṁ janān
| |
| :ahetunānyān api tārayantaḥ. 37
| |
| :
| |
| | |
| :ayaṁ svabhāvaḥ svata eva yatpara
| |
| :śramāpanodapravaṇaṁ mahātmanām
| |
| :sudhāṁ śureśha svayam arkakarkaśa
| |
| :prabhābhitaptām avati kśhitiṁ kila. 38
| |
| :
| |
| | |
| :brahmānandarasānubhūtikalitaiḥ pūrtaiḥ suśītair yutaiḥ
| |
| :yuśhmad vākkalaśoj jhitaiḥ śrutisukhair vākyāmritaiḥ secaya
| |
| :saṁtaptaṁ bhavatāpadāvadahanajvālābhir enaṁ prabho
| |
| :dhanyāste bhavadīkśhaṇakśhaṇagateḥ pātrīkritāḥ svīkritāḥ. 39
| |
| :
| |
| | |
| :kathaṁ tareyaṁ bhavasindhum etaṁ
| |
| :kā vā gatir me katamosty upāyaḥ
| |
| :jāne na ki�cit kripayāva māṁ prabho
| |
| :
| |
| | |
| :saṁsāraduḥkhakśhatim ātanuśhva. 40
| |
| :tathā vadantaṁ śaraṇāgataṁ svaṁ
| |
| :saṁsāradāvānalatāpataptam
| |
| :nirīkśhya kāruṇyarasārdradriśhṭyā
| |
| :
| |
| | |
| :dadyādabhītiṁ sahasā mahātmā. 41
| |
| :vidvān sa tasmā upasattim īyuśhe
| |
| :mumukśhave sādhu yathoktakāriṇe
| |
| :praśāntacittāya śamānvitāya
| |
| :
| |
| | |
| :tattvopadeśaṁ kripayaiva kuryāt. 42
| |
| :śrīgurur uvāca
| |
| :mā bhaiśhṭa vidvaṁ stava nāsty apāyaḥ
| |
| :saṁsārasindhos taraṇestyupāyaḥ
| |
| :yenaiva yātā yatayosya pāraṁ
| |
| :tam eva mārgaṁ tava nirdiśāmi. 43
| |
| :
| |
| | |
| :asty upāyo mahān kaścit saṁsārabhayanāśanaḥ
| |
| :tena tīrtvā bhavāmbhodhiṁ paramānandam āpsyasi. 44
| |
| :
| |
| | |
| :vedāntārthavicāreṇa jāyate jñānam uttamam
| |
| :tenātyantikasaṁsāraduḥkhanāśo bhavaty anu. 45
| |
| :
| |
| | |
| :śraddhābhaktidhyānayogān mumukśhoḥ
| |
| :mukter hetūn vakti sākśhāc chruter gīḥ
| |
| :yo vā eteśhv eva tiśhṭhaty amuśhya
| |
| :mokśhovidyākalpitād dehabandhāt. 46
| |
| :
| |
| | |
| :ajñānayogāt paramātmanas tava
| |
| :hy anātmabandhas tata eva saṁsritiḥ
| |
| :tayor vivekoditabodhavahniḥ
| |
| :ajñānakāryaṁ pradahet samūlam. 47
| |
| :
| |
| | |
| :śiśhya uvāca
| |
| :kripayā śrūyatāṁ svāmin praśnoyaṁ kriyate mayā
| |
| :yad uttaram ahaṁ śrutvā kritārthaḥ syāṁ bhavanmukhāt. 48
| |
| :
| |
| | |
| :ko nāma bandhaḥ katham eśha āgataḥ
| |
| :kathaṁ pratiśhṭhāsya kathaṁ vimokśhaḥ
| |
| :kosāvanātmā paramaḥ ka ātmā
| |
| :tayor vivekaḥ katham etad ucyatām. 49
| |
| :
| |
| | |
| :śrīgurur uvāca
| |
| :dhanyosi kritakrityosi pāvita te kulaṁ tvayā
| |
| :yad avidyābandhamuktyā brahmībhavitum icchasi. 50
| |
| :
| |
| | |
| :riṇamocanakartāraḥ pituḥ santi sutādayaḥ
| |
| :bandhamocanakartā tu svasmād anyo na kaścana. 51
| |
| :
| |
| | |
| :mastakanyastabhārāder duḥkham anyair nivāryate
| |
| :kśhudhādikritaduḥkhaṁ tu vinā svena na kenacit. 52
| |
| :
| |
| | |
| :pathyamauśhadhasevā ca kriyate yena rogiṇā
| |
| :ārogyasiddhir driśhṭāsya nānyānuśhṭhitakarmaṇā. 53
| |
| :
| |
| | |
| :vastusvarūpaṁ sphuṭabodhacakśhuśhā
| |
| :svenaiva vedyaṁ na tu paṇḍitena
| |
| :candrasvarūpaṁ nijacakśhuśhaiva
| |
| :jñātavyam anyair avagamyate kim. 54
| |
| :
| |
| | |
| :avidyākāmakarmādipāśabandhaṁ vimocitum
| |
| :kaḥ śaknuyād vinātmānaṁ kalpakoṭiśatair api. 55
| |
| :
| |
| | |
| :na yogena na sāṁkhyena karmaṇā no na vidyayā
| |
| :brahmātmaikatvabodhena mokśhaḥ sidhyati nānyathā. 56
| |
| :
| |
| | |
| :vīṇāyā rūpasaundaryaṁ tantrīvādanasauśhṭhavam
| |
| :prajāra�janamātraṁ tan na sāmrājyāya kalpate. 57
| |
| :
| |
| | |
| :vāgvaikharī śabdajharī śāstravyākhyān akauśalam
| |
| :vaiduśhyaṁ viduśhāṁ tadvad bhuktaye na tu muktaye. 58
| |
| :
| |
| | |
| :avijñāte pare tattve śāstrādhītis tu niśhphalā
| |
| :vijñātepi pare tattve śāstrādhītis tu niśhphalā. 59
| |
| :
| |
| | |
| :śabdajālaṁ mahāraṇyaṁ cittabhramaṇakāraṇam
| |
| :ataḥ prayatnāj jñātavyaṁ tattvajñais tattvam ātmanaḥ. 60
| |
| :
| |
| | |
| :ajñānasarpadaśhṭasya brahmajñānauśhadhaṁ vinā
| |
| :kimu vedaiś ca śāstraiś ca kimu mantraiḥ kim auśhadhaiḥ. 61
| |
| :
| |
| | |
| :na gacchati vinā pānaṁ vyādhir auśhadhaśabdataḥ
| |
| :vināparokśhānubhavaṁ brahmaśabdair na mucyate. 62
| |
| :
| |
| | |
| :akritvā driśyavilayam ajñātvā tattvam ātmanaḥ
| |
| :brahmaśabdaiḥ kuto muktir uktimātraphalair nriṇām. 63
| |
| :
| |
| | |
| :akritvā śatrusaṁhāram agatvākhilabhūśriyam
| |
| :rājāham iti śabdān no rājā bhavitum arhati. 64
| |
| :
| |
| | |
| :āptoktiṁ khananaṁ tathopariśilādyutkarśhaṇaṁ svīkritiṁ
| |
| :nikśhepaḥ samapekśhate na hi bahiḥ śabdais tu nirgacchati
| |
| :tadvad brahmavid opadeśamananadhyānādibhir labhyate
| |
| :māyākāryatirohitaṁ svam amalaṁ tattvaṁ na duryuktibhiḥ. 65
| |
| :
| |
| | |
| :tasmāt sarvaprayatnena bhavabandhavimuktaye
| |
| :svair eva yatnaḥ kartavyo rogādāv iva paṇḍitaiḥ. 66
| |
| :
| |
| | |
| :yas tvayādya kritaḥ praśno varīyā� chāstravin mataḥ
| |
| :sūtraprāyo nigūḍhārtho jñātavyaś ca mumukśhubhiḥ. 67
| |
| :
| |
| | |
| :śriṇuśhvāvahito vidvan yan mayā samudīryate
| |
| :tad etac chravaṇāt sadyo bhavabandhād vimokśhyase. 68
| |
| :
| |
| | |
| :mokśhasya hetuḥ prathamo nigadyate
| |
| :vairāgyam atyantam anityavastuśhu
| |
| :tataḥ śamaś cāpi damas titikśhā
| |
| :nyāsaḥ prasaktākhilakarmaṇāṁ bhriśam. 69
| |
| :
| |
| | |
| :tataḥ śritis tanmananaṁ satattva
| |
| :dhyānaṁ ciraṁ nityanirantaraṁ muneḥ
| |
| :tatovikalpaṁ parametya vidvān
| |
| :ihaiva nirvāṇasukhaṁ samricchati. 70
| |
| :
| |
| | |
| :yad boddhavyaṁ tavedānīmātmānātmavivecanam
| |
| :tad ucyate mayā samyak śrutvātmany avadhāraya. 71
| |
| :
| |
| | |
| :majjāsthimedaḥpalaraktacarma
| |
| :tvagāhvayair dhātubhir ebhir anvitam
| |
| :pādoruvakśhobhujapriśhṭham astakaiḥ
| |
| :aṅgair upāṅgair upayuktam etat. 72
| |
| :
| |
| | |
| :ahaṁ mameti prathitaṁ śarīraṁ
| |
| :mohāspadaṁ sthūlam itīryate budhaiḥ
| |
| :nabhonabhasvaddahanāmbubhūmayaḥ
| |
| :sūkśhmāṇi bhūtāni bhavanti tāni. 73
| |
| :
| |
| | |
| :parasparāṁśair militāni bhūtvā
| |
| :sthūlāni ca sthūlaśarīrahetavaḥ
| |
| :mātrāstadīyā viśhayā bhavanti
| |
| :śabdādayaḥ pa�ca sukhāya bhoktuḥ. 74
| |
| :paraspar'āṁśair militāni bhūtvā
| |
| :sthūlāni ca sthūlaśarīrahetavaḥ
| |
| :mātrāstadīyā viśhayā bhavanti
| |
| :śabd'ādayaḥ pa�ca sukhāya bhoktuḥ .. 74
| |
| :
| |
| | |
| :ya eśhu mūḍhā viśhayeśhu baddhā
| |
| :rāgor upāśena sudurdamena
| |
| :āyānti niryānty adha ūrdhvam uccaiḥ
| |
| :
| |
| | |
| :śabdādibhiḥ pa�cabhir eva pa�ca
| |
| :pa�catvam āpuḥ svaguṇena baddhāḥ
| |
| :kuraṅgamātaṅgapataṅgamīna
| |
| :bhriṅgā naraḥ pa�cabhir a�citaḥ kim. 76
| |
| :
| |
| | |
| :dośheṇa tīvro viśhayaḥ kriśhṇasarpaviśhād api
| |
| :viśhaṁ nihanti bhoktāraṁ draśhṭāraṁ cakśhuśhāpyayam. 77
| |
| :
| |
| | |
| :viśhayāśāmahāpāśādyo vimuktaḥ sudustyajāt
| |
| :sa eva kalpate muktyai nānyaḥ śhaṭśāstravedy api. 78
| |
| :
| |
| | |
| :āpātavairāgyavato mumukśhūn
| |
| :bhavābdhi pāraṁ pratiyātum udyatān
| |
| :āśāgraho majjayatentarāle
| |
| :nigrihya kaṇṭhe vinivartya vegāt. 79
| |
| :
| |
| | |
| :viśhayākhyagraho yena suvirakty asinā hataḥ
| |
| :sa gacchati bhavām bhodheḥ pāraṁ pratyūhavarjitaḥ. 80
| |
| :
| |
| | |
| :viśhamaviśhayamārgair gacchatonacchabuddheḥ
| |
| :pratipadam abhiyāto mrityur apy eśha viddhi
| |
| :hitasujanagurūktyā gacchataḥ svasya yuktyā
| |
| :prabhavati phalasiddhiḥ satyam ity eva viddhi. 81
| |
| :
| |
| | |
| :mokśhasya kāṁkśhā yadi vai tavāsti
| |
| :tyajātidūrād viśhayān viśhaṁ yathā
| |
| :pīyūśhavat tośhadayākśhamārjava
| |
| :praśāntidāntīr bhaja nityam ādarāt. 82
| |
| :
| |
| | |
| :anukśhaṇaṁ yatparihritya krityaṁ
| |
| :anādyavidyākritabandhamokśhaṇam
| |
| :dehaḥ parārthoyam amuśhya pośhaṇe
| |
| :yaḥ sajjate sa svam anena hanti. 83
| |
| :
| |
| | |
| :śarīrapośhaṇārthī san ya ātmānaṁ didrikśhati
| |
| :grāhaṁ dārudhiyā dhritvā nadi tartuṁ sa gacchati. 84
| |
| :
| |
| | |
| :moha eva mahāmrityur mumukśhor vapurādiśhu
| |
| :moho vinirjito yena sa muktipadam arhati. 85
| |
| :
| |
| | |
| :mohaṁ jahi mahāmrityuṁ dehadārasutādiśhu
| |
| :yaṁ jitvā munayo yānti tad viśhṇoḥ paramaṁ padam. 86
| |
| :
| |
| | |
| :tvaṅmāṁsarudhirasnāyumedomajjāsthisaṁkulam
| |
| :pūrṇaṁ mūtrapurīśhābhyāṁ sthūlaṁ nindyam idaṁ vapuḥ. 87
| |
| :
| |
| | |
| :pa�cīkritebhyo bhūtebhyaḥ sthūlebhyaḥ pūrvakarmaṇā
| |
| :samutpannam idaṁ sthūlaṁ bhogāyatanam ātmanaḥ
| |
| :avasthā jāgaras tasya sthūlārthānubhavo yataḥ. 88
| |
| :
| |
| | |
| :bāhyendriyaiḥ sthūlapadārthasevāṁ
| |
| :srakcandanastryādivicitrarūpām
| |
| :karoti jīvaḥ svayam etad ātmanā
| |
| :tasmāt praśastir vapuśhosya jāgare. 89
| |
| :
| |
| | |
| :sarvāpi bāhyasaṁsāraḥ puruśhasya yad āśrayaḥ
| |
| :viddhi deham idaṁ sthūlaṁ grihavad grihamedhinaḥ. 90
| |
| :
| |
| | |
| :sthūlasya sambhavajarāmaraṇāni dharmāḥ
| |
| :sthaulyādayo bahuvidhāḥ śiśutādyavasthāḥ
| |
| :varṇāśramādiniyamā bahudhāmayāḥ syuḥ
| |
| :pūjāvamānabahumānamukhā viśeśhāḥ. 91
| |
| :
| |
| | |
| :buddhīndriyāṇi śravaṇaṁ tvagakśhi
| |
| :ghrāṇaṁ ca jihvā viśhayāvabodhanāt
| |
| :vākpāṇipādā gudam apy upasthaḥ
| |
| :karmendriyāṇi pravaṇena karmasu. 92
| |
| :
| |
| | |
| :nigadyatentaḥkaraṇaṁ manodhīḥ
| |
| :ahaṁkritiś cittam iti svavrittibhiḥ
| |
| :manas tu saṁkalpavikalpanādibhiḥ
| |
| :buddhiḥ padārthādhyavasāyadharmataḥ. 93
| |
| :
| |
| | |
| :atrābhimānād aham ity ahaṁkritiḥ
| |
| :svārthānusandhānaguṇena cittam. 94
| |
| :
| |
| | |
| :prāṇāpānavyānodānasamānā bhavaty asau prāṇaḥ
| |
| :svayam eva vrittibhedād vikritibhedāt suvarṇasalilādivat. 95
| |
| :
| |
| | |
| :vāgādi pa�ca śravaṇādi pa�ca
| |
| :prāṇādi pa�cābhramukhāni pa�ca
| |
| :buddhyādy avidyāpi ca kāmakarmaṇī
| |
| :puryaśhṭakaṁ sūkśhmaśarīram āhuḥ. 96
| |
| :
| |
| | |
| :idaṁ śarīraṁ śriṇu sūkśhmasaṁjñitaṁ
| |
| :liṅgaṁ tv apa�cīkritasambhavam
| |
| :savāsanaṁ karmaphalānubhāvakaṁ
| |
| :svājñānatonādir upādhir ātmanaḥ. 97
| |
| :
| |
| | |
| :svapno bhavaty asya vibhaktyavasthā
| |
| :svamātraśeśheṇa vibhāti yatra
| |
| :svapne tu buddhiḥ svayam eva jāgrat
| |
| :kālīnanānāvidhavāsanābhiḥ. 98
| |
| :
| |
| | |
| :kartrādibhāvaṁ pratipadya rājate
| |
| :yatra svayaṁ bhāti hy ayaṁ parātmā
| |
| :dhīmātrakopādhir aśeśhasākśhī
| |
| :na lipyate tat kritakarmaleśaiḥ
| |
| :yasmād asaṅgas tata eva karmabhiḥ
| |
| :na lipyate ki�cid upādhinā kritaiḥ. 99
| |
| :
| |
| | |
| :sarvavyāpritikaraṇaṁ liṅgam idaṁ syāccidātmanaḥ puṁsaḥ
| |
| :vāsyādikam iva takśhṇastenaivātmā bhavaty asaṅgoyam. 100
| |
| :
| |
| | |
| :andhatvamandatvapaṭutvadharmāḥ
| |
| :sauguṇyavaiguṇyavaśāddhi cakśhuśhaḥ
| |
| :bādhiryamūkatvamukhās tathaiva
| |
| :śrotrādidharmā na tu vettur ātmanaḥ. 101
| |
| :
| |
| | |
| :ucchvāsaniḥśvāsavijrimbhaṇakśhut
| |
| :prasyandanādyutkramaṇādikāḥ kriyāḥ
| |
| :prāṇādikarmāṇi vadanti tajjñāḥ
| |
| :prāṇasya dharmāvaśanāpipāse. 102
| |
| :
| |
| | |
| :antaḥkaraṇam eteśhu cakśhurādiśhu varśhmaṇi
| |
| :aham ity abhimānena tiśhṭhaty ābhāsatejasā. 103
| |
| :
| |
| | |
| :ahaṁkāraḥ sa vijñeyaḥ kartā bhoktābhimāny ayam
| |
| :sattvādiguṇayogena cāvasthātrayam aśnute. 104
| |
| :
| |
| | |
| :viśhayāṇām ānukūlye sukhī duḥkhī viparyaye
| |
| :sukhaṁ duḥkhaṁ ca taddharmaḥ sadānandasya nātmanaḥ. 105
| |
| :
| |
| | |
| :ātmārthatvena hi preyān viśhayo na svataḥ priyaḥ
| |
| :svata eva hi sarveśhām ātmā priyatamo yataḥ
| |
| :tata ātmā sadānando nāsya duḥkhaṁ kadācana. 106
| |
| :
| |
| | |
| :yat suśhuptau nirviśhaya ātmānandonubhūyate
| |
| :śrutiḥ pratyakśham aitihyam anumānaṁ ca jāgrati. 107
| |
| :
| |
| | |
| :avyaktanāmnī parameśaśaktiḥ
| |
| :anādyavidyā triguṇātmikā parā
| |
| :kāry numeyā sudhiyaiva māyā
| |
| :yayā jagat sarvam idaṁ prasūyate. 108
| |
| :
| |
| | |
| :san nāpy asan nāpy ubhayātmikā no
| |
| :bhinnāpy abhinnāpy ubhayātmikā no
| |
| :sāṅgāpy anaṅgā hy ubhayātmikā no
| |
| :mahādbhutānirvacanīyarūpā. 109
| |
| :
| |
| | |
| :śuddhādvayabrahmavibhodhanāśyā
| |
| :sarpabhramo rajjuvivekato yathā
| |
| :rajastamaḥsattvam iti prasiddhā
| |
| :guṇāstadīyāḥ prathitaiḥ svakāryaiḥ. 110
| |
| :
| |
| | |
| :vikśhepaśaktī rajasaḥ kriyātmikā
| |
| :yataḥ pravrittiḥ prasritā purāṇī
| |
| :rāgādayosyāḥ prabhavanti nityaṁ
| |
| :duḥkhādayo ye manaso vikārāḥ. 111
| |
| :
| |
| | |
| :kāmaḥ krodho lobhadambhādy asūyā
| |
| :ahaṁkārerśhyāmatsarādyās tu ghorāḥ
| |
| :dharmā ete rājasāḥ pumpravrittiḥ
| |
| :yasmād eśhā tadrajo bandhahetuḥ. 112
| |
| :
| |
| | |
| :eśhāvritir nāma tamoguṇasya
| |
| :śaktir mayā vastvavabhāsatenyathā
| |
| :saiśhā nidānaṁ puruśhasya saṁsriteḥ
| |
| :vikśhepaśakteḥ pravaṇasya hetuḥ. 113
| |
| :
| |
| | |
| :prajñāvān api paṇḍitopi caturopy atyantasūkśhmātmadrig
| |
| :vyālīḍhas tamasā na vetti bahudhā saṁbodhitopi sphuṭam
| |
| :bhrāntyāropitam eva sādhu kalayaty ālambate tadguṇān
| |
| :hantāsau prabalā durantatamasaḥ śaktir mahatyāvritiḥ. 114
| |
| :
| |
| | |
| :abhāvanā vā viparītabhāvanā
| |
| :asaṁbhāvanā vipratipattir asyāḥ
| |
| :saṁsargayuktaṁ na vimu�cati dhruvaṁ
| |
| :vikśhepaśaktiḥ kśhapayaty ajasram. 115
| |
| :
| |
| | |
| :ajñānamālasya jaḍatvanidrā
| |
| :pramādam ūḍhatvamukhās tamoguṇāḥ
| |
| :etaiḥ prayukto na hi vetti kiṁcit
| |
| :nidrāluvat stambhavad eva tiśhṭhati. 116
| |
| :
| |
| | |
| :sattvaṁ viśuddhaṁ jalavat tathāpi
| |
| :tābhyāṁ militvā saraṇāya kalpate
| |
| :yatrātmabimbaḥ pratibimbitaḥ san
| |
| :prakāśayaty arka ivākhilaṁ jaḍam. 117
| |
| :
| |
| | |
| :miśrasya sattvasya bhavanti dharmāḥ
| |
| :tvam ānitādyā niyamā yamādyāḥ
| |
| :śraddhā ca bhaktiś ca mumukśhatā ca
| |
| :daivī ca sampattir asannivrittiḥ. 118
| |
| :
| |
| | |
| :viśuddhasattvasya guṇāḥ prasādaḥ
| |
| :svātmānubhūtiḥ paramā praśāntiḥ
| |
| :triptiḥ praharśhaḥ paramātmaniśhṭhā
| |
| :yayā sadānandarasaṁ samricchati. 119
| |
| :
| |
| | |
| :avyaktam etat triguṇair niruktaṁ
| |
| :tatkāraṇaṁ nāma śarīram ātmanaḥ
| |
| :suśhuptir etasya vibhaktyavasthā
| |
| :pralīnasarvendriyabuddhivrittiḥ. 120
| |
| :
| |
| | |
| :sarvaprakārapramitipraśāntiḥ
| |
| :bījātmanāvasthitir eva buddheḥ
| |
| :suśhuptir etasya kila pratītiḥ
| |
| :kiṁcin na vedmī ti jagatprasiddheḥ. 121
| |
| :
| |
| | |
| :dehendriyaprāṇamanohamādayaḥ
| |
| :sarve vikārā viśhayāḥ sukhādayaḥ
| |
| :vyomādibhūtāny akhilaṁ na viśvaṁ
| |
| :avyaktaparyantam idaṁ hy anātmā. 122
| |
| :
| |
| | |
| :māyā māyākāryaṁ sarvaṁ mahadādidehaparyantam
| |
| :asad idam anātmatattvaṁ viddhi tvaṁ marumarīcikākalpam. 123
| |
| :
| |
| | |
| :atha te saṁpravakśhyāmi svarūpaṁ paramātmanaḥ
| |
| :yadvijñāya naro bandhān muktaḥ kaivalyam aśnute. 124
| |
| :
| |
| | |
| :asti kaścit svayaṁ nityam ahaṁpratyayalambanaḥ
| |
| :avasthātrayasākśhī sanpa�cakośavilakśhaṇaḥ. 125
| |
| :
| |
| | |
| :yo vijānāti sakalaṁ jāgratsvapnasuśhuptiśhu
| |
| :buddhitadvrittisadbhāvam abhāvam aham ity ayam. 126
| |
| :
| |
| | |
| :yaḥ paśyati svayaṁ sarvaṁ yaṁ na paśyati kaścana
| |
| :yaś cetayati buddhyādi na tad yaṁ cetayaty ayam. 127
| |
| :
| |
| | |
| :yena viśvam idaṁ vyāptaṁ yaṁ na vyāpnoti ki�cana
| |
| :abhārūpam idaṁ sarvaṁ yaṁ bhāntyam anubhāty ayam. 128
| |
| :
| |
| | |
| :yasya sannidhimātreṇa dehendriyamanodhiyaḥ
| |
| :viśhayeśhu svakīyeśhu vartante preritā iva. 129
| |
| :
| |
| | |
| :ahaṅkārādidehāntā viśhayāś ca sukhādayaḥ
| |
| :vedyante ghaṭavad yena nityabodhasvarūpiṇā. 130
| |
| :
| |
| | |
| :eśhontarātmā puruśhaḥ purāṇo
| |
| :nirantarākhaṇḍasukhānubhūtiḥ
| |
| :sadaikarūpaḥ pratibodhamātro
| |
| :yeneśhitā vāgasavaś caranti. 131
| |
| :
| |
| | |
| :atraiva sattvātmani dhīguhāyāṁ
| |
| :avyākritākāśa uśatprakāśaḥ
| |
| :ākāśa uccai ravivat prakāśate
| |
| :svatejasā viśvam idaṁ prakāśayan. 132
| |
| :
| |
| | |
| :jñātā manohaṁkritivikriyāṇāṁ
| |
| :dehendriyaprāṇakritakriyāṇām
| |
| :ayognivat tān anuvartamāno
| |
| :na ceśhṭate no vikaroti ki�cana. 133
| |
| :
| |
| | |
| :na jāyate no mriyate na vardhate
| |
| :na kśhīyate no vikaroti nityaḥ
| |
| :vilīyamānepi vapuśhy amuśhmin
| |
| :na līyate kumbha ivāmbaraṁ svayam. 134
| |
| :
| |
| | |
| :prakritivikritibhinnaḥ śuddhabodhasvabhāvaḥ
| |
| :sadasad idam aśeśhaṁ bhāsayan nirviśeśhaḥ
| |
| :vilasati paramātmā jāgradādiśhvavasthā
| |
| :svaham aham iti sākśhāt sākśhirūpeṇa buddheḥ. 135
| |
| :
| |
| | |
| :niyamitamanasāmuṁ tvaṁ svam ātmānam ātmany
| |
| :ayam aham iti sākśhād viddhi buddhiprasādāt
| |
| :janimaraṇataraṁgāpārasaṁsārasindhuṁ
| |
| :pratara bhava kritārtho brahmarūpeṇa saṁsthaḥ. 136
| |
| :
| |
| | |
| :atrānātmany aham iti matir bandha eśhosya puṁsaḥ
| |
| :prāptojñānāj jananamaraṇakleśasaṁpātahetuḥ
| |
| :yenaivāyaṁ vapur idam asatsatyam ity ātmabuddhyā
| |
| :puśhyaty ukśhaty avati viśhayais tantubhiḥ kośakridvat. 137
| |
| :
| |
| | |
| :atasmiṁstadbuddhiḥ prabhavati vimūḍhasya tamasā
| |
| :vivekābhāvād vai sphurati bhujage rajjudhiśhaṇā
| |
| :tatonarthavrāto nipatati samādātur adhikaḥ
| |
| :tato yosadgrāhaḥ sa hi bhavati bandhaḥ śriṇu sakhe. 138
| |
| :
| |
| | |
| :akhaṇḍanityādvayabodhaśaktyā
| |
| :sphurantam ātmānam anantavaibhavam
| |
| :samāvriṇoty āvritiśaktir eśhā
| |
| :tamomayī rāhur ivārkabimbam. 139
| |
| :
| |
| | |
| :tirobhūte svātmany amalataratejovati pumān
| |
| :anātmānaṁ mohād aham iti śarīraṁ kalayati
| |
| :tataḥ kāmakrodhaprabhritibhir amuṁ bandhanaguṇaiḥ
| |
| :paraṁ vikśhepākhyā rajasa uruśaktir vyathayati. 140
| |
| :
| |
| | |
| :mahāmohagrāhagrasanagalitātmāvagamano
| |
| :dhiyo nānāvasthāṁ svayam abhinayaṁs tadguṇatayā
| |
| :apāre saṁsare viśhayaviśhapūre jalanidhau
| |
| :nimajyonmajyāyaṁ bhramati kumatiḥ kutsitagatiḥ. 141
| |
| :
| |
| | |
| :bhānuprabhāsaṁ janitābhrapaṅktiḥ
| |
| :bhānuṁ tirodhāya vijrimbhate yathā
| |
| :ātmoditāhaṁkritir ātmatattvaṁ
| |
| :tathā tirodhāya vijrimbhate svayam. 142
| |
| :
| |
| | |
| :kavalitadinanārthe durdine sāndrameghaiḥ
| |
| :vyathayati himajhaṁjhāvāyur ugro yathaitān
| |
| :aviratatamasātmany āvrite mūḍhabuddhiṁ
| |
| :kśhapayati bahuduḥkhais tīvravikśhepaśaktiḥ. 143
| |
| :
| |
| | |
| :etābhyām eva śaktibhyāṁ bandhaḥ puṁsaḥ samāgataḥ
| |
| :yābhyāṁ vimohito dehaṁ matvātmānaṁ bhramaty ayam. 144
| |
| :
| |
| | |
| :bījaṁ saṁsritibhūmijasya tu tamo dehātmadhīr aṅkuro
| |
| :rāgaḥ pallavam ambu karma tu vapuḥ skandhosavaḥ śākhikāḥ
| |
| :agrāṇīndriyasaṁhatiś ca viśhayāḥ puśhpāṇi duḥkhaṁ phalaṁ
| |
| :nānākarmasamudbhavaṁ bahuvidhaṁ bhoktātra jīvaḥ khagaḥ. 145
| |
| :
| |
| | |
| :ajñānamūloyam anātmabandho
| |
| :naisargikonādir ananta īritaḥ
| |
| :janmāpyayavyādhijarādiduḥkha
| |
| :pravāhapātaṁ janayaty amuśhya. 146
| |
| :
| |
| | |
| :nāstrair na śastrair anilena vahninā
| |
| :chettuṁ na śakyo na ca karmakoṭibhiḥ
| |
| :vivekavijñānamahāsinā vinā
| |
| :dhātuḥ prasādena śitena ma�junā. 147
| |
| :
| |
| | |
| :śrutipramāṇaikamateḥ svadharma
| |
| :niśhṭhā tayaivātmaviśuddhir asya
| |
| :viśuddhabuddheḥ paramātmavedanaṁ
| |
| :tenaiva saṁsārasamūlanāśaḥ. 148
| |
| :
| |
| | |
| :kośair annamayād yaiḥ pa�cabhir ātmā na saṁvrito bhāti
| |
| :nijaśaktisamutpannaiḥ śaivālapaṭalair ivāmbu vāpīstham. 149
| |
| :
| |
| | |
| :tac chaivālāpanaye samyak salilaṁ pratīyate śuddham
| |
| :triśhṇāsantāpaharaṁ sadyaḥ saukhyapradaṁ paraṁ puṁsaḥ. 150
| |
| :
| |
| | |
| :pa�cānām api kośānām apavāde vibhāty ayaṁ śuddhaḥ
| |
| :nityānandaikarasaḥ pratyagrūpaḥ paraḥ svayaṁ jyotiḥ. 151
| |
| :
| |
| | |
| :ātmānātmavivekaḥ kartavyo bandhamuktaye viduśhā
| |
| :tenaivānandī bhavati svaṁ vijñāya saccidānandam. 152
| |
| :
| |
| | |
| :mu�jādiśhīkām iva driśyavargāt
| |
| :pratya�cam ātmānam asaṅgam akriyam
| |
| :vivicya tatra pravilāpya sarvaṁ
| |
| :tad ātmanā tiśhṭhati yaḥ sa muktaḥ. 153
| |
| :
| |
| | |
| :dehoyam annabhavanonnamayas tu kośaḥ
| |
| :cānnena jīvati vinaśyati tadvihīnaḥ
| |
| :tvakcarmamāṁsarudhirāsthipurīśharāśiḥ
| |
| :nāyaṁ svayaṁ bhavitum arhati nityaśuddhaḥ. 154
| |
| :
| |
| | |
| :pūrvaṁ janer adhimriter api nāyam asti
| |
| :jātakśhaṇaḥ kśhaṇaguṇoniyatasvabhāvaḥ
| |
| :naiko jaḍaś ca ghaṭavat paridriśyamānaḥ
| |
| :svātmā kathaṁ bhavati bhāvavikāravettā. 155
| |
| :
| |
| | |
| :pāṇipādādimāndeho nātmā vyaṅgepi jīvanāt
| |
| :tattacchakter anāśāc ca na niyamyo niyāmakaḥ. 156
| |
| :
| |
| | |
| :dehataddharmatatkarmatadavasthādisākśhiṇaḥ
| |
| :sata eva svataḥ siddhaṁ tadvailakśhaṇyam ātmanaḥ. 157
| |
| :
| |
| | |
| :śalyarāśir māṁsalipto malapūrṇotikaśmalaḥ
| |
| :kathaṁ bhaved ayaṁ vettā svayam etad vilakśhaṇaḥ. 158
| |
| :
| |
| | |
| :tvaṅmāṁsamedosthipurīśharāśāv
| |
| :ahaṁ matiṁ mūḍhajanaḥ karoti
| |
| :vilakśhaṇaṁ vetti vicāraśīlo
| |
| :nijasvarūpaṁ paramārthabhūtam. 159
| |
| :
| |
| | |
| :dehoham ity eva jaḍasya buddhiḥ
| |
| :dehe ca jīve viduśhas tv ahaṁdhīḥ
| |
| :vivekavijñānavato mahātmano
| |
| :brahmāham ity eva matiḥ sadātmani. 160
| |
| :
| |
| | |
| :atrātmabuddhiṁ tyaja mūḍhabuddhe
| |
| :tvaṅmāṁsamedosthipurīśharāśau
| |
| :sarvātmani brahmaṇi nirvikalpe
| |
| :kuruśhva śāntiṁ paramāṁ bhajasva. 161
| |
| :
| |
| | |
| :dehendriyādāv asati bhramoditāṁ
| |
| :vidvān ahaṁ tāṁ na jahāti yāvat
| |
| :tāvan na tasyāsti vimuktivārtāpy
| |
| :astv eśha vedāntanayāntadarśī. 162
| |
| :
| |
| | |
| :chāyāśarīre pratibimbagātre
| |
| :yat svapnadehe hridi kalpitāṅge
| |
| :yathātmabuddhis tava nāsti kācij
| |
| :jīvaccharīre ca tathaiva māstu. 163
| |
| :
| |
| | |
| :dehātmadhīr eva nriṇām asaddhiyāṁ
| |
| :janmādiduḥkhaprabhavasya bījam
| |
| :yatas tatas tvaṁ jahi tāṁ prayatnāt
| |
| :tyakte tu citte na punar bhavāśā. 164
| |
| :
| |
| | |
| :karmendriyaiḥ pa�cabhir a�citoyaṁ
| |
| :prāṇo bhavet prāṇamayas tu kośaḥ.
| |
| :yenātmavān annamayonupūrṇaḥ
| |
| :pravartatesau sakalakriyāsu. 165
| |
| :
| |
| | |
| :naivātmāpi prāṇamayo vāyuvikāro
| |
| :gantāgantā vāyuvad antarbahireśhaḥ
| |
| :yasmāt ki�cit kvāpi na vettīśhṭam aniśhṭaṁ
| |
| :svaṁ vānyaṁ vā ki�cana nityaṁ paratantraḥ. 166
| |
| :
| |
| | |
| :jñānendriyāṇi ca manaś ca manomayaḥ syāt
| |
| :kośo mamāham iti vastuvikalpahetuḥ
| |
| :saṁjñādibhedakalanākalito balīyāṁs
| |
| :tatpūrvakośam abhipūrya vijrimbhate yaḥ. 167
| |
| :
| |
| | |
| :pa�cendriyaiḥ pa�cabhir eva hotribhiḥ
| |
| :pracīyamāno viśhayājyadhārayā
| |
| :jājvalyamāno bahuvāsanendhanaiḥ
| |
| :manomayāgnir dahati prapa�cam. 168
| |
| :
| |
| | |
| :na hy asty avidyā manasotiriktā
| |
| :mano hy avidyā bhavabandhahetuḥ
| |
| :tasmin vinaśhṭe sakalaṁ vinaśhṭaṁ
| |
| :vijrimbhitesmin sakalaṁ vijrimbhate. 169
| |
| :
| |
| | |
| :svapnerthaśūnye srijati svaśaktyā
| |
| :bhoktrādiviśvaṁ mana eva sarvam
| |
| :tathaiva jāgraty api no viśeśhaḥ
| |
| :tat sarvam etan manaso vijrimbhaṇam. 170
| |
| :
| |
| | |
| :suśhuptikāle manasi pralīne
| |
| :naivāsti ki�cit sakalaprasiddheḥ
| |
| :ato manaḥkalpit eva puṁsaḥ
| |
| :saṁsāra etasya na vastutosti. 171
| |
| :
| |
| | |
| :vāyunānīyate medhaḥ punas tenaiva nīyate
| |
| :manasā kalpyate bandho mokśhas tenaiva kalpyate. 172
| |
| :
| |
| | |
| :dehādisarvaviśhaye parikalpya rāgaṁ
| |
| :badhnāti tena puruśhaṁ paśuvad guṇena
| |
| :vairasya matra viśhavat suvidhāya paścād
| |
| :
| |
| | |
| :tasmān manaḥ kāraṇam asya jantoḥ
| |
| :bandhasya mokśhasya ca vā vidhāne
| |
| :bandhasya hetur malinaṁ rajoguṇaiḥ
| |
| :mokśhasya śuddhaṁ virajastamaskam. 174
| |
| :
| |
| | |
| :vivekavairāgyaguṇātirekāc
| |
| :chuddhatvam āsādya mano vimuktyai
| |
| :bhavatyato buddhimato mumukśhoḥ
| |
| :tābhyāṁ driḍhābhyāṁ bhavitavyam agre. 175
| |
| :
| |
| | |
| :mano nāma mahāvyāghro viśhayāraṇyabhūmiśhu
| |
| :caraty atra na gacchantu sādhavo ye mumukśhavaḥ. 176
| |
| :
| |
| | |
| :manaḥ prasūte viśhayān aśeśhān
| |
| :sthūlātmanā sūkśhmatayā ca bhoktuḥ
| |
| :śarīravarṇāśramajātibhedān
| |
| :guṇakriyāhetuphalāni nityam. 177
| |
| :
| |
| | |
| :asaṁgacidrūpam amuṁ vimohya
| |
| :dehendriyaprāṇaguṇair nibaddhya
| |
| :ahaṁmameti bhramayaty ajasraṁ
| |
| :manaḥ svakrityeśhu phalopabhuktiśhu. 178
| |
| :
| |
| | |
| :adhyāsadośhāt puruśhasya saṁsritiḥ
| |
| :adhyāsabandhas tv amunaiva kalpitaḥ
| |
| :rajastamodośhavatovivekino
| |
| :janmādiduḥkhasya nidānam etat. 179
| |
| :
| |
| | |
| :ataḥ prāhur manovidyāṁ paṇḍitās tattvadarśinaḥ
| |
| :yenaiva bhrāmyate viśvaṁ vāyunevābhramaṇḍalam. 180
| |
| :
| |
| | |
| :tanmanaḥśodhanaṁ kāryaṁ prayatnena mumukśhuṇā
| |
| :viśuddhe sati caitasmin muktiḥ karaphalāyate. 181
| |
| :
| |
| | |
| :mokśhaikasaktyā viśhayeśhu rāgaṁ
| |
| :nirmūlya saṁnyasya ca sarvakarma
| |
| :sacchaddhayā yaḥ śravaṇādiniśhṭho
| |
| :rajaḥsvabhāvaṁ sa dhunoti buddheḥ. 182
| |
| :
| |
| | |
| :manomayo nāpi bhavet parātmā
| |
| :hy ādyantavattvāt pariṇāmibhāvāt
| |
| :duḥkhātmakatvād viśhayatvahetoḥ
| |
| :draśhṭā hi driśyātmatayā na driśhṭaḥ. 183
| |
| :
| |
| | |
| :buddhir buddhīndriyaiḥ sārdhaṁ savrittiḥ kartrilakśhaṇaḥ
| |
| :vijñānamayakośaḥ syāt puṁsaḥ saṁsārakāraṇam. 184
| |
| :
| |
| | |
| :anuvrajac citpratibimbaśaktiḥ
| |
| :vijñānasaṁjñaḥ prakriter vikāraḥ
| |
| :jñānakriyāvān aham ity ajasraṁ
| |
| :dehendriyādiśhv abhimanyate bhriśam. 185
| |
| :
| |
| | |
| :anādikāloyam ahaṁsvabhāvo
| |
| :jīvaḥ samastavyavahāravoḍhā
| |
| :karoti karmāṇy api pūrvavāsanaḥ
| |
| :puṇyāny apuṇyāni ca tatphalāni. 186
| |
| :
| |
| | |
| :bhuṅkte vicitrāsv api yoniśhu vrajan
| |
| :nāyāti niryāty adha ūrdhvam eśhaḥ
| |
| :asyaiva vijñānamayasya jāgrat
| |
| :svapnādyavasthāḥ sukhaduḥkhabhogaḥ. 187
| |
| :
| |
| | |
| :dehādiniśhṭhāśramadharmakarma
| |
| :guṇābhimānaḥ satataṁ mameti
| |
| :vijñānakośoyam atiprakāśaḥ
| |
| :prakriśhṭasānnidhyavaśāt parātmanaḥ
| |
| :ato bhavaty eśha upādhir asya
| |
| :yad ātmadhīḥ saṁsarati bhrameṇa. 188
| |
| :
| |
| | |
| :yoyaṁ vijñānamayaḥ prāṇeśhu hridi sphuraty ayaṁ jyotiḥ
| |
| :kūṭasthaḥ sann ātmā kartā bhoktā bhavaty upādhisthaḥ. 189
| |
| :
| |
| | |
| :svayaṁ paricchedam upetya buddheḥ
| |
| :tādātmyadośheṇa paraṁ mriśhātmanaḥ
| |
| :sarvātmakaḥ sann api vīkśhate svayaṁ
| |
| :svataḥ prithaktvena mrido ghaṭān iva. 190
| |
| :
| |
| | |
| :upādhisambandhavaśāt parātmā
| |
| :hy upādhidharmānanubhāti tadguṇaḥ
| |
| :ayovikārānavikārivahnivat
| |
| :sadaikarūpopi paraḥ svabhāvāt. 191
| |
| :
| |
| | |
| :śiśhya uvāca
| |
| :bhrameṇāpy anyathā vāstu jīvabhāvaḥ parātmanaḥ
| |
| :tadupādher anāditvān nānāder nāśa iśhyate. 192
| |
| :
| |
| | |
| :atosya jīvabhāvopi nityā bhavati saṁsritiḥ
| |
| :na nivarteta tanmokśhaḥ kathaṁ me śrīguro vada. 193
| |
| :
| |
| | |
| :śrīgurur uvāca
| |
| :samyak priśhṭaṁ tvayā vidvan sāvadhānena tac chriṇu
| |
| :prāmāṇikī na bhavati bhrāntyā mohitakalpanā. 194
| |
| :
| |
| | |
| :bhrāntiṁ vinā tv asaṅgasya niśhkriyasya nirākriteḥ
| |
| :na ghaṭet ārthasambandho nabhaso nīlatādivat. 195
| |
| :
| |
| | |
| :svasya draśhṭur nirguṇasyākriyasya
| |
| :pratyagbodhānandarūpasya buddheḥ
| |
| :bhrāntyā prāpto jīvabhāvo na satyo
| |
| :mohāpāye nāsty avastusvabhāvāt. 196
| |
| :
| |
| | |
| :yāvad bhrāntis tāvad evāsya sattā
| |
| :mithyājñānoj jrimbhitasya pramādāt
| |
| :rajjvāṁ sarpo bhrāntikālīna eva
| |
| :
| |
| | |
| :anāditvam avidyāyāḥ kāryasyāpi tatheśhyate
| |
| :utpannāyāṁ tu vidyāyām āvidyakamanādy api. 198
| |
| :
| |
| | |
| :prabodhe svapnavat sarvaṁ sahamūlaṁ vinaśyati
| |
| :anādy apīdaṁ no nityaṁ prāgabhāva iva sphuṭam. 199
| |
| :
| |
| | |
| :anāder api vidhvaṁsaḥ prāgabhāvasya vīkśhitaḥ
| |
| :yadbuddhyupādhisambandhāt parikalpitam ātmani. 200
| |
| :
| |
| | |
| :jīvatvaṁ na tatonyas tu svarūpeṇa vilakśhaṇaḥ
| |
| :sambandhas tv ātmano buddhyā mithyājñānapuraḥsaraḥ. 201
| |
| :
| |
| | |
| :vinivrittir bhavet tasya samyag jñānena nānyathā
| |
| :brahmātmaikatvavijñānaṁ samyag jñānaṁ śruter matam. 202
| |
| :
| |
| | |
| :tadātmānātmanoḥ samyag vivekenaiva sidhyati
| |
| :tato vivekaḥ kartavyaḥ pratyag ātmasadātmanoḥ. 203
| |
| :
| |
| | |
| :jalaṁ paṁkavad atyantaṁ paṁkāpāye jalaṁ sphuṭam
| |
| :yathā bhāti tathātmāpi dośhābhāve sphuṭaprabhaḥ. 204
| |
| :
| |
| | |
| :asannivrittau tu sadātmanā sphuṭaṁ
| |
| :pratītir etasya bhavet pratīcaḥ
| |
| :tato nirāsaḥ karaṇīya eva
| |
| :sadātmanaḥ sādhvahamādivastunaḥ. 205
| |
| :
| |
| | |
| :ato nāyaṁ parātmā syād vijñānamayaśabdabhāk
| |
| :vikāritvāj jaḍatvāc ca paricchinnatvahetutaḥ
| |
| :driśyatvād vyabhicāritvān nānityo nitya iśhyate. 206
| |
| :
| |
| | |
| :ānandapratibimbacumbitatanur vrittis tamojrimbhitā
| |
| :syād ānandamayaḥ priyādiguṇakaḥ sveśhṭārthalābhodayaḥ
| |
| :puṇyasyānubhave vibhāti kritināmānandarūpaḥ svayaṁ
| |
| :sarvo nandati yatra sādhu tanubhrinmātraḥ prayatnaṁ vinā. 207
| |
| :
| |
| | |
| :ānandamayakośasya suśhuptau sphūrtir utkaṭā
| |
| :svapnajāgarayor īśhad iśhṭasaṁdarśanā vinā. 208
| |
| :
| |
| | |
| :naivāyam ānandamayaḥ parātmā
| |
| :sopādhikatvāt prakriter vikārāt
| |
| :kāryatvahetoḥ sukritakriyāyā
| |
| :vikārasaṁghātasamāhitatvāt. 209
| |
| :
| |
| | |
| :pa�cānām api kośānāṁ niśhedhe yuktitaḥ śruteḥ
| |
| :tanniśhedhāvadhi sākśhī bodharūpovaśiśhyate. 210
| |
| :
| |
| | |
| :yoyam ātmā svayaṁjyotiḥ pa�cakośavilakśhaṇaḥ
| |
| :avasthātrayasākśhī sannirvikāro nira�janaḥ
| |
| :sadānandaḥ sa vijñeyaḥ svātmatvena vipaścitā. 211
| |
| :
| |
| | |
| :śiśhya uvāca
| |
| :mithyātvena niśhiddheśhu kośeśhv eteśhu pa�casu
| |
| :sarvābhāvaṁ vinā ki�cin na paśyāmy atra he guro
| |
| :vijñeyaṁ kimu vastv asti svātmanātmavipaścitā. 212
| |
| :
| |
| | |
| :śrīgurur uvāca
| |
| :satyamuktaṁ tvayā vidan nipuṇosi vicāraṇe
| |
| :ahamādivikārās te tadabhāvoyam apy anu. 213
| |
| :
| |
| | |
| :sarve yenānubhūyante yaḥ svayaṁ nānubhūyate
| |
| :tam ātmānaṁ veditāraṁ viddi buddhyā susūkśhmayā. 214
| |
| :
| |
| | |
| :tatsākśhikaṁ bhavet tattad yadyad yenānubhūyate
| |
| :kasyāpy ananubhūtārthe sākśhitvaṁ nopayujyate. 215
| |
| :
| |
| | |
| :asau svasākśhiko bhāvo yataḥ svenānubhūyate
| |
| :ataḥ paraṁ svayaṁ sākśhāt pratyagātmā na cetaraḥ. 216
| |
| :
| |
| | |
| :jāgrat svapnasuśhuptiśhu sphuṭataraṁ yosau samujjrimbhate
| |
| :pratyagrūpatayā sadāham aham ity antaḥ sphuran naikadhā
| |
| :nānākāravikārabhāgina imān paśyann ahaṁdhīmukhān
| |
| :nityānandacidātmanā sphurati taṁ viddhi svam etaṁ hridi. 217
| |
| :
| |
| | |
| :ghaṭodake bimbitamarkabimbam
| |
| :ālokya mūḍho ravim eva manyate
| |
| :tathā cidābhāsam upādhisaṁsthaṁ
| |
| :bhrāntyāham ity eva jaḍobhimanyate. 218
| |
| :
| |
| | |
| :ghaṭaṁ jalaṁ tadgatamarkabimbaṁ
| |
| :vihāya sarvaṁ vinirīkśhyaterkaḥ
| |
| :taṭastha etat tritayāvabhāsakaḥ
| |
| :svayaṁprakāśo viduśhā yathā tathā. 219
| |
| :
| |
| | |
| :dehaṁ dhiyaṁ citpratibimbam evaṁ
| |
| :visrijya buddhau nihitaṁ guhāyām
| |
| :draśhṭāram ātmānam akhaṇḍabodhaṁ
| |
| :sarvaprakāśaṁ sadasadvilakśhaṇam. 220
| |
| :
| |
| | |
| :nityaṁ vibhuṁ sarvagataṁ susūkśhmaṁ
| |
| :antarbahiḥśūnyam ananyam ātmanaḥ
| |
| :vijñāya samyaṅ nijarūpam etat
| |
| :pumān vipāpmā virajo vimrityuḥ. 221
| |
| :
| |
| | |
| :viśoka ānandaghano vipaścit
| |
| :svayaṁ kutaścin na bibheti kaścit
| |
| :nānyosti panthā bhavabandhamukteḥ
| |
| :vinā svatattvāvagamaṁ mumukśhoḥ. 222
| |
| :
| |
| | |
| :brahmābhinnatvavijñānaṁ bhavamokśhasya kāraṇam
| |
| :yenādvitīyam ānandaṁ brahma sampadyate budhaiḥ. 223
| |
| :
| |
| | |
| :brahmabhūtas tu saṁsrityai vidvān nāvartate punaḥ
| |
| :vijñātavyam ataḥ samyagbrahmābhinnatvam ātmanaḥ. 224
| |
| :
| |
| | |
| :satyaṁ jñānam anantaṁ brahma viśuddhaṁ paraṁ svataḥ siddham
| |
| :nityānandaikarasaṁ pratyagabhinnaṁ nirantaraṁ jayati. 225
| |
| :
| |
| | |
| :sad idaṁ paramādvaitaṁ svasmād anyasya vastunobhāvāt
| |
| :na hy anyad asti ki�cit samyak paramārthatattvabodhadaśāyām. 226
| |
| :
| |
| | |
| :yad idaṁ sakalaṁ viśvaṁ nānārūpaṁ pratītam ajñānāt
| |
| :tat sarvaṁ brahmaiva pratyastāśeśhabhāvanādośham. 227
| |
| :
| |
| | |
| :mritkāryabhūtopi mrido na bhinnaḥ
| |
| :kumbhosti sarvatra tu mritsvarūpāt
| |
| :na kumbharūpaṁ prithag asti kumbhaḥ
| |
| :kuto mriśhā kalpitanāmamātraḥ. 228
| |
| :
| |
| | |
| :kenāpi mridbhinnatayā svarūpaṁ
| |
| :ghaṭasya saṁdarśayituṁ na śakyate
| |
| :ato ghaṭaḥ kalpita eva mohāt
| |
| :mrideva satyaṁ paramārthabhūtam. 229
| |
| :
| |
| | |
| :sadbrahmakāryaṁ sakalaṁ sad evaṁ
| |
| :tanmātram etan na tatonyad asti
| |
| :astīti yo vakti na tasya moho
| |
| :vinirgato nidritavat prajalpaḥ. 230
| |
| :
| |
| | |
| :brahmaivedaṁ viśvam ity eva vāṇī
| |
| :śrautī brūtetharvaniśhṭhā variśhṭhā
| |
| :tasmād etad brahmamātraṁ hi viśvaṁ
| |
| :nādhiśhṭhānād bhinnatāropitasya. 231
| |
| :
| |
| | |
| :satyaṁ yadi syāj jagad etad ātmano
| |
| :na tattvahānir nigamāpramāṇatā
| |
| :asaty avāditvam apīśituḥ syād
| |
| :naitat trayaṁ sādhu hitaṁ mahātmanām. 232
| |
| :
| |
| | |
| :īśvaro vastutattvajño na cāhaṁ teśhv avasthitaḥ
| |
| :na ca matsthāni bhūtānīty evam eva vyacīklripat. 233
| |
| :
| |
| | |
| :yadi satyaṁ bhaved viśvaṁ suśhuptām upalabhyatām
| |
| :yan nopalabhyate ki�cid atosatsvapnavan mriśhā. 234
| |
| :
| |
| | |
| :ataḥ prithaṅ nāsti jagat parātmanaḥ
| |
| :prithak pratītis tu mriśhā guṇādivat
| |
| :āropitasyāsti kim arthavattā
| |
| :dhiśhṭhānam ābhāti tathā bhrameṇa. 235
| |
| :
| |
| | |
| :bhrāntasya yadyad bhramataḥ pratītaṁ
| |
| :brāhmaiva tattad rajataṁ hi śuktiḥ
| |
| :idaṁ tayā brahma sadaiva rūpyate
| |
| :tv āropitaṁ brahmaṇi nāmamātram. 236
| |
| :
| |
| | |
| :ataḥ paraṁ brahma sadadvitīyaṁ
| |
| :viśuddhavijñānaghanaṁ nira�janam
| |
| :prāśāntam ādyantavihīnam akriyaṁ
| |
| :nirantarānandarasasvarūpam. 237
| |
| :
| |
| | |
| :nirastamāyākritasarvabhedaṁ
| |
| :nityaṁ sukhaṁ niśhkalam aprameyam
| |
| :arūpam avyaktam anākhyam avyayaṁ
| |
| :jyotiḥ svayaṁ ki�cid idaṁ cakāsti. 238
| |
| :
| |
| | |
| :jñātrijñeyajñānaśūnyam anantaṁ nirvikalpakam
| |
| :kevalākhaṇḍacinmātraṁ paraṁ tattvaṁ vidur budhāḥ. 239
| |
| :
| |
| | |
| :aheyam anupādeyaṁ manovācām agocaram
| |
| :aprameyam anādyantaṁ brahma pūrṇam ahaṁ mahaḥ. 240
| |
| :
| |
| | |
| :tattvaṁ padābhyām abhidhīyamānayoḥ
| |
| :brahmātmanoḥ śodhitayor yadīttham
| |
| :śrutyā tayos tattvam asīti samyag
| |
| :ekatvam eva pratipādyate muhuḥ. 241
| |
| :
| |
| | |
| :ekyaṁ tayor lakśhitayor na vācyayoḥ
| |
| :nigadyatenyonyaviruddhadharmiṇoḥ
| |
| :khadyotabhānvor iva rājabhrityayoḥ
| |
| :kūpāmburāśyoḥ paramāṇumervoḥ. 242
| |
| :
| |
| | |
| :tayor virodhoyam upādhikalpito
| |
| :na vāstavaḥ kaścid upādhir eśhaḥ
| |
| :īśasya māyā mahadādikāraṇaṁ
| |
| :jīvasya kāryaṁ śriṇu pa�cakośam. 243
| |
| :
| |
| | |
| :etāv upādhī parajīvayos tayoḥ
| |
| :samyaṅnirāse na paro na jīvaḥ
| |
| :rājyaṁ narendrasya bhaṭasya kheṭakḥ
| |
| :tayor apohe na bhaṭo na rājā. 244
| |
| :
| |
| | |
| :athāta ādeśa iti śrutiḥ svayaṁ
| |
| :niśhedhati brahmaṇi kalpitaṁ dvayam
| |
| :śrutipramāṇānugrihītabodhāt
| |
| :tayor nirāsaḥ karaṇīya eva. 245
| |
| :
| |
| | |
| :nedaṁ nedaṁ kalpitatvān na satyaṁ
| |
| :rajjudriśhṭavyālavat svapnavac ca
| |
| :itthaṁ driśyaṁ sādhuyuktyā vyapohya
| |
| :jñeyaḥ paścād ekabhāvastayor yaḥ. 246
| |
| :
| |
| | |
| :tatas tu tau lakśhaṇayā sulakśhyau
| |
| :tayor akhaṇḍaikarasatvasiddhaye
| |
| :nālaṁ jahatyā na tathājahatyā
| |
| :kin tūbhayārthātmikayaiva bhāvyam. 247
| |
| :
| |
| | |
| :sa devadattoyam itīha caikatā
| |
| :viruddhadharmāṁśam apāsya kathyate
| |
| :yathā tathā tattvam asītivākye
| |
| :viruddhadharmān ubhayatra hitvā. 248
| |
| :
| |
| | |
| :saṁlakśhya cinmātratayā sadātmanoḥ
| |
| :akhaṇḍabhāvaḥ paricīyate budhaiḥ
| |
| :evaṁ mahāvākyaśatena kathyate
| |
| :brahmātmanor aikyam akhaṇḍabhāvaḥ. 249
| |
| :
| |
| | |
| :asthūlam ity etad asannirasya
| |
| :siddhaṁ svato vyomavad apratarkyam
| |
| :ato mriśhāmātram idaṁ pratītaṁ
| |
| :jahīhi yat svātmatayā grihītam
| |
| :brahmāham ity eva viśuddhabuddhyā
| |
| :viddhi svam ātmānam akhaṇḍabodham. 250
| |
| :
| |
| | |
| :mritkāryaṁ sakalaṁ ghaṭādi satataṁ mrinmātram evāhitaṁ
| |
| :tadvat sajjanitaṁ sadātmakam idaṁ sanmātram evākhilam
| |
| :yasmān nāsti sataḥ paraṁ kim api tatsatyaṁ sa ātmā svayaṁ
| |
| :tasmāt tat tvam asi praśāntam amalaṁ brahmādvayaṁ yatparam. 251
| |
| :
| |
| | |
| :nidrākalpitadeśakālaviśhayajñātrādi sarvaṁ yathā
| |
| :mithyā tadvad ihāpi jāgrati jagatsvājñānakāryatvataḥ
| |
| :yasmād evam idaṁ śarīrakaraṇaprāṇāhamādy apy asat
| |
| :tasmāt tat tvam asi praśāntam amalaṁ brahmādvayaṁ yatparam. 252
| |
| :
| |
| | |
| :yatra bhrāntyā kalpita tad viveke
| |
| :tattanmātraṁ naiva tasmād vibhinnam
| |
| :svapne naśhṭaṁ svapnaviśvaṁ vicitraṁ
| |
| :svasmādbhinnaṁ kin nu driśhṭaṁ prabodhe. 253
| |
| :
| |
| | |
| :jātinītikulagotradūragaṁ
| |
| :nāmarūpaguṇadośhavarjitam
| |
| :deśakālaviśhayātivarti yad
| |
| :brahma tat tvam asi bhāvayātmani. 254
| |
| :
| |
| | |
| :yatparaṁ sakalavāgagocaraṁ
| |
| :gocaraṁ vimalabodhacakśhuśhaḥ
| |
| :śuddhacidghanam anādi vastu yad
| |
| :brahma tat tvam asi bhāvayātmani. 255
| |
| :
| |
| | |
| :śhaḍbhir ūrmibhir ayogi yogihrid
| |
| :bhāvitaṁ na karaṇair vibhāvitam
| |
| :buddhyavedyamanavad yam asti yad
| |
| :
| |
| | |
| :bhrāntikalpitajagat kalāśrayaṁ
| |
| :svāśrayaṁ ca sadasadvilakśhaṇam
| |
| :niśhkalaṁ nirupamānavaddhi yad
| |
| :brahma tat tvam asi bhāvayātmani. 257
| |
| :
| |
| | |
| :janmavriddhipariṇatyapakśhaya
| |
| :vyādhināśanavihīnam avyayam
| |
| :viśvasriśhṭyav avighātakāraṇaṁ
| |
| :brahma tat tvam asi bhāvayātmani. 258
| |
| :
| |
| | |
| :astabhedam anapāstalakśhaṇaṁ
| |
| :nistaraṅgajalarāśiniścalam
| |
| :nityam uktam avibhaktamūrti yad
| |
| :brahma tat tvam asi bhāvayātmani. 259
| |
| :
| |
| | |
| :ekam eva sad anekakāraṇaṁ
| |
| :kāraṇāntaranirāsyakāraṇam
| |
| :kāryakāraṇavilakśhaṇaṁ svayaṁ
| |
| :brahma tat tvam asi bhāvayātmani. 260
| |
| :
| |
| | |
| :nirvikalpakam analpam akśharaṁ
| |
| :yat kśharākśharavilakśhaṇaṁ param
| |
| :nityam avyayasukhaṁ nira�janaṁ
| |
| :brahma tat tvam asi bhāvayātmani. 261
| |
| :
| |
| | |
| :yad vibhāti sad anekadhā bhramāt
| |
| :nāmarūpaguṇavikriyātmanā
| |
| :hemavat svayam avikriyaṁ sadā
| |
| :brahma tat tvam asi bhāvayātmani. 262
| |
| :
| |
| | |
| :yac cakāsty anaparaṁ parātparaṁ
| |
| :pratyagekarasam ātmalakśhaṇam
| |
| :satyacitsukham anantam avyayaṁ
| |
| :brahma tat tvam asi bhāvayātmani. 263
| |
| :
| |
| | |
| :uktam artham imam ātmani svayaṁ
| |
| :bhāvayet prathitayuktibhir dhiyā
| |
| :saṁśayādirahitaṁ karāmbuvat
| |
| :tena tattvanigamo bhaviśhyati. 264
| |
| :
| |
| | |
| :sambodhamātraṁ pariśuddhatattvaṁ
| |
| :vijñāya saṁghe nripavac ca sainye
| |
| :tadāśrayaḥ svātmani sarvadā sthito
| |
| :vilāpaya brahmaṇi viśvajātam. 265
| |
| :
| |
| | |
| :buddhau guhāyāṁ sadasadvilakśhaṇaṁ
| |
| :brahmāsti satyaṁ param advitīyam
| |
| :tadātmanā yotra vased guhāyāṁ
| |
| :punar na tasyāṅgaguhāpraveśaḥ. 266
| |
| :
| |
| | |
| :jñāte vastuny api balavatī vāsanānādir eśhā
| |
| :kartā bhoktāpy aham iti driḍhā yāsya saṁsārahetuḥ
| |
| :pratyagdriśhṭyātmani nivasatā sāpaneyā prayatnāt
| |
| :muktiṁ prāhus tad iha munayo vāsanātānavaṁ yat. 267
| |
| :
| |
| | |
| :ahaṁ mameti yo bhāvo dehākśhādāv anātmani
| |
| :adhyāsoyaṁ nirastavyo viduśhā svātmaniśhṭhayā. 268
| |
| :
| |
| | |
| :jñātvā svaṁ pratyagātmānaṁ buddhitadvrittisākśhiṇam
| |
| :soham ity eva sadvrittyānātmany ātmamatiṁ jahi. 269
| |
| :
| |
| | |
| :lokānuvartanaṁ tyaktvā tyaktvā dehānuvartanam
| |
| :śāstrānuvartanaṁ tyaktvā svādhyāsāpanayaṁ kuru. 270
| |
| :
| |
| | |
| :lokavāsanayā jantoḥ śāstravāsanayāpi ca
| |
| :dehavāsanayā jñānaṁ yathāvan naiva jāyate. 271
| |
| :
| |
| | |
| :saṁsārakārāgrihamokśham icchoḥ
| |
| :ayomayaṁ pādanibandhaśriṁkhalam
| |
| :vadanti tajjñāḥ paṭu vāsanātrayaṁ
| |
| :yosmād vimuktaḥ samupaiti muktim. 272
| |
| :
| |
| | |
| :jalādisaṁsargavaśāt prabhūta
| |
| :durgandhadhūtāgarudivyavāsanā
| |
| :saṁgharśhaṇenaiva vibhāti samyag
| |
| :vidhūyamāne sati bāhyagandhe. 273
| |
| :
| |
| | |
| :antaḥśritānantadūrantavāsanā
| |
| :dhūlīviliptā paramātmavāsanā
| |
| :prajñātisaṁgharśhaṇato viśuddhā
| |
| :pratīyate candanagandhavat sphuṭam. 274
| |
| :
| |
| | |
| :anātmavāsanājālais tirobhūtātmavāsanā
| |
| :nityātmaniśhṭhayā teśhāṁ nāśe bhāti svayaṁ sphuṭam. 275
| |
| :
| |
| | |
| :yathā yathā pratyag avasthitaṁ manaḥ
| |
| :tathā tathā mu�cati bāhyavāsanām
| |
| :niḥśeśhamokśhe sati vāsanānāṁ
| |
| :ātmānubhūtiḥ pratibandhaśūnyā. 276
| |
| :
| |
| | |
| :svātmany eva sadā sthitvā mano naśyati yoginaḥ
| |
| :vāsanānāṁ kśhayaś cātaḥ svādhyāsāpanayaṁ kuru. 277
| |
| :
| |
| | |
| :tamo dvābhyāṁ rajaḥ sattvāt sattvaṁ śuddhena naśyati
| |
| :tasmāt sattvam avaśhṭabhya svādhyāsāpanayaṁ kuru. 278
| |
| :
| |
| | |
| :prārabdhaṁ puśhyati vapur iti niścitya niścalaḥ
| |
| :dhairyam ālambya yatnena svādhyāsāpanayaṁ kuru. 279
| |
| :
| |
| | |
| :nāhaṁ jīvaḥ paraṁ brahmety atad vyāvrittipūrvakam
| |
| :vāsanāvegataḥ prāptasvādhyāsāpanayaṁ kuru. 280
| |
| :
| |
| | |
| :śrutyā yuktyā svānubhūtyā jñātvā sārvātmyam ātmanaḥ
| |
| :kvacid ābhāsataḥ prāptasvādhyāsāpanayaṁ kuru. 281
| |
| :
| |
| | |
| :anādānavisargābhyāmīśhan nāsti kriyā muneḥ
| |
| :tad ekaniśhṭhayā nityaṁ svādhyāsāpanayaṁ kuru. 282
| |
| :
| |
| | |
| :tat tvam asyādivākyotthabrahmātmaikatvabodhataḥ
| |
| :brahmaṇy ātmatvad ārḍhyāya svādhyāsāpanayaṁ kuru. 283
| |
| :
| |
| | |
| :ahaṁbhāvasya dehesmin niḥśeśhavilayāvadhi
| |
| :sāvadhānena yuktātmā svādhyāsāpanayaṁ kuru. 284
| |
| :
| |
| | |
| :pratītir jīvajagatoḥ svapnavad bhāti yāvatā
| |
| :tāvan nirantaraṁ vidvan svādhyāsāpanayaṁ kuru. 285
| |
| :
| |
| | |
| :nidrāyā lokavārtāyāḥ śabdāder api vismriteḥ
| |
| :kvacin nāvasaraṁ dattvā cintayātmānam ātmani. 286
| |
| :
| |
| | |
| :mātāpitror malodbhūtaṁ malamāṁsamayaṁ vapuḥ
| |
| :tyaktvā cāṇḍālavad dūraṁ brahmī bhūya kritī bhava. 287
| |
| :
| |
| | |
| :ghaṭākāśaṁ mahākāśa ivātmānaṁ parātmani
| |
| :vilāpyākhaṇḍabhāvena tūśhṇī bhava sadā mune. 288
| |
| :
| |
| | |
| :svaprakāśam adhiśhṭhānaṁ svayaṁ bhūya sadātmanā
| |
| :brahmāṇḍam api piṇḍāṇḍaṁ tyajyatāṁ malabhāṇḍavat. 289
| |
| :
| |
| | |
| :cidātmani sadānande dehārūḍhām ahaṁdhiyam
| |
| :niveśya liṅgam utsrijya kevalo bhava sarvadā. 290
| |
| :
| |
| | |
| :yatraiśha jagadābhāso darpaṇāntaḥ puraṁ yathā
| |
| :tad brahmāham iti jñātvā kritakrityo bhaviśhyasi. 291
| |
| :
| |
| | |
| :yat satyabhūtaṁ nijarūpam ādyaṁ
| |
| :cidadvayānandam arūpam akriyam
| |
| :tad etya mithyāvapur utsrijeta
| |
| :śailūśhavad veśham upāttam ātmanaḥ. 292
| |
| :
| |
| | |
| :sarvātmanā driśyam idaṁ mriśhaiva
| |
| :naivāham arthaḥ kśhaṇikatvadarśanāt
| |
| :jānāmy ahaṁ sarvam iti pratītiḥ
| |
| :kutoham ādeḥ kśhaṇikasya sidhyet. 293
| |
| :
| |
| | |
| :ahaṁpadārthas tv ahamādisākśhī
| |
| :nityaṁ suśhuptāv api bhāvadarśanāt
| |
| :brūte hy ajo nitya iti śrutiḥ svayaṁ
| |
| :tat pratyagātmā sadasadvilakśhaṇaḥ. 294
| |
| :
| |
| | |
| :vikāriṇāṁ sarvavikāravettā
| |
| :nityāvikāro bhavituṁ samarhati
| |
| :manorathasvapnasuśhuptiśhu sphuṭaṁ
| |
| :punaḥ punar driśhṭam asattvam etayoḥ. 295
| |
| :
| |
| | |
| :atobhimānaṁ tyaja māṁsapiṇḍe
| |
| :piṇḍābhimāniny api buddhikalpite
| |
| :kālatrayābādhyam akhaṇḍabodhaṁ
| |
| :jñātvā svam ātmānam upaihi śāntim. 296
| |
| :
| |
| | |
| :tyajābhimānaṁ kulagotranāma
| |
| :rūpāśrameśhv ārdraśav āśriteśhu
| |
| :liṅgasya dharmān api kartritādiṁs
| |
| :tyaktā bhavākhaṇḍasukhasvarūpaḥ. 297
| |
| :
| |
| | |
| :santy anye pratibandhāḥ puṁsaḥ saṁsārahetavo driśhṭāḥ
| |
| :teśhām evaṁ mūlaṁ prathamavikāro bhavaty ahaṁkāraḥ. 298
| |
| :
| |
| | |
| :yāvat syāt svasya sambandhohaṁkāreṇa durātmanā
| |
| :tāvan na leśam ātrāpi muktivārtā vilakśhaṇā. 299
| |
| :
| |
| | |
| :ahaṁkāragrahān muktaḥ svarūpam upapadyate
| |
| :candravad vimalaḥ pūrṇaḥ sadānandaḥ svayaṁprabhaḥ. 300
| |
| :
| |
| | |
| :yo vā pure soham iti pratīto
| |
| :buddhyā praklriptas tamasātimūḍhayā
| |
| :tasyaiva niḥśeśhatayā vināśe
| |
| :brahmātmabhāvaḥ pratibandhaśūnyaḥ. 301
| |
| :
| |
| | |
| :brahmānandanidhir mahābalavatāhaṁkāraghorāhinā
| |
| :saṁveśhṭy ātmani rakśhyate guṇamayaiś caṇḍes tribhir mastakaiḥ
| |
| :vijñānākhyamahāsinā śrutimatā vicchidya śīrśhatrayaṁ
| |
| :nirmūlyāhim imaṁ nidhiṁ sukhakaraṁ dhīronubhoktuṁ kśhamaḥ. 302
| |
| :
| |
| | |
| :yāvad vā yat ki�cid viśhadośhasphūrtir asti ced dehe
| |
| :katham ārogyāya bhavet tadvad ahantāpi yogino muktyai. 303
| |
| :
| |
| | |
| :ahamotyantanivrittyā tatkritanānāvikalpasaṁhrityā
| |
| :pratyaktattvavivekād idam aham asmīti vindate tattvam. 304
| |
| :
| |
| | |
| :ahaṁkāre kartary aham iti matiṁ mu�ca sahasā
| |
| :vikārātmany ātmapratiphalajuśhi svasthitimuśhi
| |
| :yad adhyāsāt prāptā janimritijarāduḥkhabahulā
| |
| :pratīcaś cinmūrtes tava sukhatanoḥ saṁsritir iyam. 305
| |
| :
| |
| | |
| :sadaikarūpasya cidātmano vibhor
| |
| :ānandamūrter anavadyakīrteḥ
| |
| :naivānyathā kv āpy avikāriṇas te
| |
| :vināham adhyāsam amuśhya saṁsritiḥ. 306
| |
| :
| |
| | |
| :tasmād ahaṁkāram imaṁ svaśatruṁ
| |
| :bhoktur gale kaṇṭakavat pratītam
| |
| :vicchidya vijñānamahāsinā sphuṭaṁ
| |
| :bhuṅkśhvātmasāmrājyasukhaṁ yatheśhṭam. 307
| |
| :
| |
| | |
| :tatohamāder vinivartya vrittiṁ
| |
| :saṁtyaktarāgaḥ paramārthalābhāt
| |
| :tūśhṇīṁ samāssvātmasukhānubhūtyā
| |
| :pūrṇātmanā brahmaṇi nirvikalpaḥ. 308
| |
| :
| |
| | |
| :samūlakrittopi mahānahaṁ punar
| |
| :vyullekhitaḥ syād yadi cetasā kśhaṇam
| |
| :saṁjīvya vikśhepaśataṁ karoti
| |
| :nabhas vatā prāvriśhi vārido yathā. 309
| |
| :
| |
| | |
| :nigrihya śatror ahamovakāśaḥ
| |
| :kvacin na deyo viśhayānucintayā
| |
| :sa eva saṁjīvanahetur asya
| |
| :prakśhīṇajambīrataror ivāmbu. 310
| |
| :
| |
| | |
| :dehātmanā saṁsthita eva kāmī
| |
| :vilakśhaṇaḥ kāmayitā kathaṁ syāt
| |
| :atorthasandhānaparatvam eva
| |
| :bhedaprasaktyā bhavabandhahetuḥ. 311
| |
| :
| |
| | |
| :kāryapravardhanād bījapravriddhiḥ paridriśyate
| |
| :kāryanāśādbījanāśas tasmāt kāryaṁ nirodhayet. 312
| |
| :
| |
| | |
| :vāsanāvriddhitaḥ kāryaṁ kāryavriddhyā ca vāsanā
| |
| :vardhate sarvathā puṁsaḥ saṁsāro na nivartate. 313
| |
| :
| |
| | |
| :saṁsārabandhavicchittyaitad dvayaṁ pradahed yatiḥ
| |
| :vāsanāvriddhir etābhyāṁ cintayā kriyayā bahiḥ. 314
| |
| :
| |
| | |
| :tābhyāṁ pravardhamānā sā sūte saṁsritim ātmanaḥ
| |
| :trayāṇāṁ ca kśhayopāyaḥ sarvāvasthāsu sarvadā. 315
| |
| :
| |
| | |
| :sarvatra sarvataḥ sarvabrahmamātrāvalokanaiḥ
| |
| :sadbhāvavāsanād ārḍhyāt tat trayaṁ layam aśnute. 316
| |
| :
| |
| | |
| :kriyānāśe bhavec cintānāśosmād vāsanākśhayaḥ
| |
| :vāsanāprakśhayo mokśhaḥ sā jīvanmuktir iśhyate. 317
| |
| :
| |
| | |
| :sadvāsanāsphūrtivijrimbhaṇe sati
| |
| :hy asau vilīnāpy ahamādivāsanā
| |
| :atiprakriśhṭāpy aruṇaprabhāyāṁ
| |
| :vilīyate sādhu yathā tamisrā. 318
| |
| :
| |
| | |
| :tamas tamaḥkāryam anarthajālaṁ
| |
| :na driśyate saty udite dineśe
| |
| :tathādvayānandarasānubhūtau
| |
| :naivāsti bandho na ca duḥkhagandhaḥ. 319
| |
| :
| |
| | |
| :driśyaṁ pratītaṁ pravilāpayan san
| |
| :sanmātram ānandaghanaṁ vibhāvayan
| |
| :samāhitaḥ san bahirantaraṁ vā
| |
| :kālaṁ nayethāḥ sati karmabandhe. 320
| |
| :
| |
| | |
| :pramādo brahmaniśhṭhāyāṁ na kartavyaḥ kadācana
| |
| :pramādo mrityur ity āha bhagavān brahmaṇaḥ sutaḥ. 321
| |
| :
| |
| | |
| :na pramādād anarthonyo jñāninaḥ svasvarūpataḥ
| |
| :tato mohas tatohaṁdhīs tato bandhas tato vyathā. 322
| |
| :
| |
| | |
| :viśhayābhimukhaṁ driśhṭvā vidvāṁsam api vismritiḥ
| |
| :vikśhepayati dhīdośhair yośhā jāram iva priyam. 323
| |
| :
| |
| | |
| :yathā pakriśhṭaṁ śaivālaṁ kśhaṇamātraṁ na tiśhṭhati
| |
| :āvriṇoti tathā māyā prājñaṁ vāpi parāṅmukham. 324
| |
| :
| |
| | |
| :lakśhyacyutaṁ ced yadi cittam īśhad
| |
| :bahirmukhaṁ san nipatet tatas tataḥ
| |
| :pramādataḥ pracyutakelikandukaḥ
| |
| :sopānapaṅktau patito yathā tathā. 325
| |
| :
| |
| | |
| :viśhayeśhv āviśaccetaḥ saṁkalpayati tadguṇān
| |
| :samyak saṁkalpanāt kāmaḥ kāmāt puṁsaḥ pravartanam. 326
| |
| :
| |
| | |
| :ataḥ pramādān na parosti mrityuḥ
| |
| :vivekino brahmavidaḥ samādhau
| |
| :samāhitaḥ siddhim upaiti samyak
| |
| :samāhitātmā bhava sāvadhānaḥ. 327
| |
| :
| |
| | |
| :tataḥ svarūpavibhraṁśo vibhraśhṭas tu pataty adhaḥ
| |
| :patitasya vinā nāśaṁ punar nāroha īkśhyate. 328
| |
| :
| |
| | |
| :saṁkalpaṁ varjayet tasmāt sarvānarthasya kāraṇam
| |
| :jīvato yasya kaivalyaṁ videhe sa ca kevalaḥ
| |
| :yat ki�cit paśyato bhedaṁ bhayaṁ brūte yajuḥ śrutiḥ. 329
| |
| :
| |
| | |
| :yadā kadā vāpi vipaścid eśha
| |
| :brahmaṇy anantepy aṇumātrabhedam
| |
| :paśyaty athāmuśhya bhayaṁ tadaiva
| |
| :yad vīkśhitaṁ bhinnatayā pramādāt. 330
| |
| :
| |
| | |
| :śrutismritinyāyaśatair niśhiddhe
| |
| :driśyetra yaḥ svātmamatiṁ karoti
| |
| :upaiti duḥkhopari duḥkhajātaṁ
| |
| :niśhiddhakartā sa malimluco yathā. 331
| |
| :
| |
| | |
| :satyābhisaṁdhānarato vimukto
| |
| :mahattvam ātmīyam upaiti nityam
| |
| :mithyābhisandhānaratas tu naśyed
| |
| :driśhṭaṁ tad etad yad acauracaurayoḥ. 332
| |
| :
| |
| | |
| :yatir asadanusandhiṁ bandhahetuṁ vihāya
| |
| :svayam ayam aham asmīty ātmadriśhṭyaiva tiśhṭhet
| |
| :sukhayati nanu niśhṭhā brahmaṇi svānubhūtyā
| |
| :harati param avidyākāryaduḥkhaṁ pratītam. 333
| |
| :
| |
| | |
| :bāhyānusandhiḥ parivardhayet phalaṁ
| |
| :durvāsanām eva tatas tatodhikām
| |
| :jñātvā vivekaiḥ parihritya bāhyaṁ
| |
| :svātmānusandhiṁ vidadhīta nityam. 334
| |
| :
| |
| | |
| :bāhye niruddhe manasaḥ prasannatā
| |
| :manaḥprasāde paramātmadarśanam
| |
| :tasmin sudriśhṭe bhavabandhanāśo
| |
| :bahirnirodhaḥ padavī vimukteḥ. 335
| |
| :
| |
| | |
| :kaḥ paṇḍitaḥ san sadasadvivekī
| |
| :śrutipramāṇaḥ paramārthadarśī
| |
| :jānan hi kuryād asatovalambaṁ
| |
| :svapātahetoḥ śiśuvan mumukśhuḥ. 336
| |
| :
| |
| | |
| :dehādisaṁsaktimato na muktiḥ
| |
| :muktasya dehādyabhimaty abhāvaḥ
| |
| :suptasya no jāgaraṇaṁ na jāgrataḥ
| |
| :svapnas tayor bhinnaguṇāśrayatvāt. 337
| |
| :
| |
| | |
| :antarbahiḥ svaṁ sthirajaṅgameśhu
| |
| :jñātvātmanādhāratayā vilokya
| |
| :tyaktākhilopādhir akhaṇḍarūpaḥ
| |
| :pūrṇātmanā yaḥ sthita eśha muktaḥ. 338
| |
| :
| |
| | |
| :sarvātmanā bandhavimuktihetuḥ
| |
| :sarvātmabhāvān na parosti kaścit
| |
| :driśyāgrahe saty upapadyatesau
| |
| :sarvātmabhāvosya sadātmaniśhṭhayā. 339
| |
| :
| |
| | |
| :driśyasyāgrahaṇaṁ kathaṁ nu ghaṭate dehātmanā tiśhṭhato
| |
| :bāhyārthānubhavaprasaktamanasas tattatkriyāṁ kurvataḥ
| |
| :saṁnyastākhiladharmakarmaviśhayair nityātmaniśhṭhāparaiḥ
| |
| :tattvajñaiḥ karaṇīyam ātmani sadānandecchubhir yatnataḥ. 340
| |
| :
| |
| | |
| :sarvātmasiddhaye bhikśhoḥ kritaśravaṇakarmaṇaḥ
| |
| :samādhiṁ vidadhāty eśhā śānto dānta iti śrutiḥ. 341
| |
| :
| |
| | |
| :ārūḍhaśakter ahamovināśaḥ
| |
| :kartun na śakya sahasāpi paṇḍitaiḥ
| |
| :ye nirvikalpākhyasamādhiniścalāḥ
| |
| :tān antarānantabhavā hi vāsanāḥ. 342
| |
| :
| |
| | |
| :ahaṁbuddhyaiva mohinyā yojayitvāvriter balāt
| |
| :vikśhepaśaktiḥ puruśhaṁ vikśhepayati tadguṇaiḥ. 343
| |
| :
| |
| | |
| :vikśhepaśaktivijayo viśhamo vidhātuṁ
| |
| :niḥśeśham āvaraṇaśaktinivrittyabhāve
| |
| :drigdriśyayoḥ sphuṭapayojalavad vibhāge
| |
| :naśyet tad āvaraṇam ātmani ca svabhāvāt
| |
| :niḥsaṁśayena bhavati pratibandhaśūnyo
| |
| :vikśhepaṇaṁ na hi tadā yadi cen mriśhārthe. 344
| |
| :
| |
| | |
| :samyag vivekaḥ sphuṭabodhajanyo
| |
| :vibhajya drigdriśyapadārthatattvam
| |
| :chinatti māyākritamohabandhaṁ
| |
| :yasmād vimuktas tu punar na saṁsritiḥ. 345
| |
| :
| |
| | |
| :parāvaraikatvavivekavahniḥ
| |
| :dahaty avidyāgahanaṁ hy aśeśham
| |
| :kiṁ syāt punaḥ saṁsaraṇasya bījaṁ
| |
| :advaitabhāvaṁ samupeyuśhosya. 346
| |
| :
| |
| | |
| :āvaraṇasya nivrittir bhavati hi samyak padārthadarśanataḥ
| |
| :mithyājñānavināśas tadvikśhepajanitaduḥkhanivrittiḥ. 347
| |
| :
| |
| | |
| :etattritayaṁ driśhṭaṁ samyag rajjusvarūpavijñānāt
| |
| :tasmād vastu satattvaṁ jñātavyaṁ bandhamuktaye viduśhā. 348
| |
| :
| |
| | |
| :ayogniyogād iva satsamanvayān
| |
| :mātrādirūpeṇa vijrimbhate dhīḥ
| |
| :tatkāryam etad dvitayaṁ yato mriśhā
| |
| :driśhṭaṁ bhramasvapnamanoratheśhu. 349
| |
| :
| |
| | |
| :tato vikārāḥ prakriter ahaṁmukhā
| |
| :dehāvasānā viśhayāś ca sarve
| |
| :kśhaṇenyathābhāvitayā hyamīśhām
| |
| :asattvam ātmā tu kadāpi nānyathā. 350
| |
| :
| |
| | |
| :nityādvayākhaṇḍacidekarūpo
| |
| :buddhyādisākśhī sadasadvilakśhaṇaḥ
| |
| :ahaṁpadapratyayalakśhitārthaḥ
| |
| :pratyak sadānandaghanaḥ parātmā. 351
| |
| :
| |
| | |
| :itthaṁ vipaścit sadasadvibhajya
| |
| :niścitya tattvaṁ nijabodhadriśhṭyā
| |
| :jñātvā svam ātmānam akhaṇḍabodhaṁ
| |
| :tebhyo vimuktaḥ svayam eva śāmyati. 352
| |
| :
| |
| | |
| :ajñānahridayagranther niḥśeśhavilayas tadā
| |
| :samādhināvikalpena yadādvaitātmadarśanam. 353
| |
| :
| |
| | |
| :tvamahamidam itīyaṁ kalpanā buddhidośhāt
| |
| :prabhavati paramātmany advaye nirviśeśhe
| |
| :pravilasati samādhāv asya sarvo vikalpo
| |
| :vilayanam upagacched vastutattvāvadhrityā. 354
| |
| :
| |
| | |
| :śānto dāntaḥ paramuparataḥ kśhāntiyuktaḥ samādhiṁ
| |
| :kurvan nityaṁ kalayati yatiḥ svasya sarvātmabhāvam
| |
| :tenāvidyātimirajanitān sādhu dagdhvā vikalpān
| |
| :brahmākrityā nivasati sukhaṁ niśhkriyo nirvikalpaḥ. 355
| |
| :
| |
| | |
| :samāhitā ye pravilāpya bāhyaṁ
| |
| :śrotrādi cetaḥ svam ahaṁ cidātmani
| |
| :ta eva muktā bhavapāśabandhaiḥ
| |
| :nānye tu pārokśhyakathābhidhāyinaḥ. 356
| |
| :
| |
| | |
| :upādhibhedāt svayam eva bhidyate
| |
| :copādhyapohe svayam eva kevalaḥ
| |
| :tasmād upādher vilayāya vidvān
| |
| :vaset sadākalpasamādhiniśhṭhayā. 357
| |
| :
| |
| | |
| :sati sakto naro yāti sadbhāvaṁ hy ekaniśhṭhayā
| |
| :kīṭako bhramaraṁ dhyāyan bhramaratvāya kalpate. 358
| |
| :
| |
| | |
| :kriyāntarāsaktim apāsya kīṭako
| |
| :dhyāyann alitvaṁ hy alibhāvam ricchati
| |
| :tathaiva yogī paramātmatattvaṁ
| |
| :dhyātvā samāyāti tadekaniśhṭhayā. 359
| |
| :
| |
| | |
| :atīva sūkśhmaṁ paramātmatattvaṁ
| |
| :na sthūladriśhṭyā pratipattum arhati
| |
| :samādhinātyantasusūkśhmavrityā
| |
| :jñātavyam āryair atiśuddhabuddhibhiḥ. 360
| |
| :
| |
| | |
| :yathā suvarṇaṁ puṭapākaśodhitaṁ
| |
| :tyaktvā malaṁ svātmaguṇaṁ samricchati
| |
| :tathā manaḥ sattvarajastamomalaṁ
| |
| :dhyānena santyajya sameti tattvam. 361
| |
| :
| |
| | |
| :nirantarābhyāsavaśāt taditthaṁ
| |
| :pakvaṁ mano brahmaṇi līyate yadā
| |
| :tadā samādhiḥ savikalpavarjitaḥ
| |
| :svatodvayānandarasānubhāvakaḥ. 362
| |
| :
| |
| | |
| :samādhinānena samastavāsanā
| |
| :granther vināśokhilakarmanāśaḥ
| |
| :antarbahiḥ sarvata eva sarvadā
| |
| :svarūpavisphūrtir ayatnataḥ syāt. 363
| |
| :
| |
| | |
| :śruteḥ śataguṇaṁ vidyān mananaṁ mananād api
| |
| :nididhyāsaṁ lakśhaguṇam anantaṁ nirvikalpakam. 364
| |
| :
| |
| | |
| :nirvikalpakasamādhinā sphuṭaṁ
| |
| :brahmatattvam avagamyate dhruvam
| |
| :nānyathā calatayā manogateḥ
| |
| :pratyayāntaravimiśritaṁ bhavet. 365
| |
| :
| |
| | |
| :ataḥ samādhatsva yatendriyaḥ san
| |
| :nirantaraṁ śāntamanāḥ pratīci
| |
| :vidhvaṁsaya dhvāntam anādyavidyayā
| |
| :kritaṁ sadekatvavilokanena. 366
| |
| :
| |
| | |
| :yogasya prathamadvāraṁ vāṅnirodhoparigrahaḥ
| |
| :nirāśā ca nirīhā ca nityam ekāntaśīlatā. 367
| |
| :
| |
| | |
| :ekāntasthitir indriyoparamaṇe hetur damaś cetasaḥ
| |
| :saṁrodhe karaṇaṁ śamena vilayaṁ yāyād ahaṁvāsanā
| |
| :tenānandarasānubhūtir acalā brāhmī sadā yoginaḥ
| |
| :tasmāc cittanirodha eva satataṁ kāryaḥ prayatno muneḥ. 368
| |
| :
| |
| | |
| :vācaṁ niyacchātmani taṁ niyaccha
| |
| :buddhau dhiyaṁ yaccha ca buddhisākśhiṇi
| |
| :taṁ cāpi pūrṇātmani nirvikalpe
| |
| :vilāpya śāntiṁ paramāṁ bhajasva. 369
| |
| :
| |
| | |
| :dehaprāṇendriyamanobuddhyādibhir upādhibhiḥ
| |
| :yair yair vritteḥ samāyogas tattadbhāvosya yoginaḥ. 370
| |
| :
| |
| | |
| :tannivrittyā muneḥ samyak sarvoparamaṇaṁ sukham
| |
| :saṁdriśyate sadānandarasānubhavaviplavaḥ. 371
| |
| :
| |
| | |
| :antastyāgo bahistyāgo viraktasyaiva yujyate
| |
| :tyajaty antarbahiḥsaṅgaṁ viraktas tu mumukśhayā. 372
| |
| :
| |
| | |
| :bahis tu viśhayaiḥ saṅgaṁ tathāntarahamādibhiḥ
| |
| :virakta eva śaknoti tyaktuṁ brahmaṇi niśhṭhitaḥ. 373
| |
| :
| |
| | |
| :vairāgyabodhau puruśhasya pakśhivat
| |
| :pakśhau vijānīhi vicakśhaṇa tvam
| |
| :vimuktisaudhāgralatādhirohaṇaṁ
| |
| :tābhyāṁ vinā nānyatareṇa sidhyati. 374
| |
| :
| |
| | |
| :atyantavairāgyavataḥ samādhiḥ
| |
| :samāhitasyaiva driḍhaprabodhaḥ
| |
| :prabuddhatattvasya hi bandhamuktiḥ
| |
| :muktātmano nityasukhānubhūtiḥ. 375
| |
| :
| |
| | |
| :vairāgyān na paraṁ sukhasya janakaṁ paśyāmi vaśyātmanaḥ
| |
| :tac cec chuddhatarātmabodhasahitaṁ svārājyasāmrājyadhuk
| |
| :etad dvāram ajasramuktiyuvater yasmāt tvam asmāt paraṁ
| |
| :sarvatrāsprihayā sadātmani sadā prajñāṁ kuru śreyase. 376
| |
| :
| |
| | |
| :āśāṁ chinddhi viśhopameśhu viśhayeśhv eśhaiva mrityoḥ kritis
| |
| :tyaktvā jātikulāśrameśhv abhimatiṁ mu�cātidūrāt kriyāḥ
| |
| :dehādāv asati tyajātmadhiśhaṇāṁ prajñāṁ kuruśhvātmani
| |
| :tvaṁ draśhṭāsy amanosi nirdvayaparaṁ brahmāsi yadvastutaḥ. 377
| |
| :
| |
| | |
| :lakśhye brahmaṇi mānasaṁ driḍhataraṁ saṁsthāpya bāhyendriyaṁ
| |
| :svasthāne viniveśya niścalatanuś copekśhya dehasthitim
| |
| :brahmātmaikyam upetya tanmayatayā cākhaṇḍavrittyāniśaṁ
| |
| :brahmānandarasaṁ pibātmani mudā śūnyaiḥ kim anyair bhriśam. 378
| |
| :
| |
| | |
| :anātmacintanaṁ tyaktvā kaśmalaṁ duḥkhakāraṇam
| |
| :cintayātmānam ānandarūpaṁ yanmuktikāraṇam. 379
| |
| :
| |
| | |
| :eśha svayaṁjyotir aśeśhasākśhī
| |
| :vijñānakośo vilasaty ajasram
| |
| :lakśhyaṁ vidhāyainam asadvilakśhaṇam
| |
| :akhaṇḍavrittyātmatayānubhāvaya. 380
| |
| :
| |
| | |
| :etam acchīnnayā vrittyā pratyayāntaraśūnyayā
| |
| :ullekhayan vijānīyāt svasvarūpatayā sphuṭam. 381
| |
| :
| |
| | |
| :atrātmatvaṁ driḍhīkurvann ahamādiśhu saṁtyajan
| |
| :udāsīnatayā teśhu tiśhṭhet sphuṭaghaṭādivat. 382
| |
| :
| |
| | |
| :viśuddham antaḥkaraṇaṁ svarūpe
| |
| :niveśya sākśhiṇ yavabodhamātre
| |
| :śanaiḥ śanair niścalatām upānayan
| |
| :pūrṇaṁ svam evānuvilokayet tataḥ. 383
| |
| :
| |
| | |
| :dehendriyaprāṇamanohamādibhiḥ
| |
| :svājñānaklriptair akhilair upādhibhiḥ
| |
| :vimuktam ātmānam akhaṇḍarūpaṁ
| |
| :pūrṇaṁ mahākāśam ivāvalokayet. 384
| |
| :
| |
| | |
| :ghaṭakalaśakusūlasūcimukhyaiḥ
| |
| :gaganamupādhiśatair vimuktam ekam
| |
| :bhavati na vividhaṁ tathaiva śuddhaṁ
| |
| :param ahamādivimuktam ekam eva. 385
| |
| :
| |
| | |
| :brahmādistambaparyantā mriśhāmātrā upādhayaḥ
| |
| :tataḥ pūrṇaṁ svam ātmānaṁ paśyed ekātmanā sthitam. 386
| |
| :
| |
| | |
| :yatra bhrāntyā kalpitaṁ tad viveke
| |
| :tattanmātraṁ naiva tasmād vibhinnam
| |
| :bhrānter nāśe bhāti driśhṭāhi tattvaṁ
| |
| :rajjus tadvad viśvam ātmasvarūpam. 387
| |
| :
| |
| | |
| :svayaṁ brahmā svayaṁ viśhṇuḥ svayam indraḥ svayaṁ śivaḥ
| |
| :svayaṁ viśvam idaṁ sarvaṁ svasmād anyan na ki�cana. 388
| |
| :
| |
| | |
| :antaḥ svayaṁ cāpi bahiḥ svayaṁ ca
| |
| :svayaṁ purastāt svayam eva paścāt
| |
| :svayaṁ hy āvācyāṁ svayam apy udīcyāṁ
| |
| :tathopariśhṭāt svayam apy adhastāt. 389
| |
| :
| |
| | |
| :taraṅgaphenabhramabudbudādi
| |
| :sarvaṁ svarūpeṇa jalaṁ yathā tathā
| |
| :cid eva dehādyahamantam etat
| |
| :sarvaṁ cid evaikarasaṁ viśuddham. 390
| |
| :
| |
| | |
| :sad evedaṁ sarvaṁ jagad avagataṁ vāṅmanasayoḥ
| |
| :satonyan nāsty eva prakritiparasīmni sthitavataḥ
| |
| :prithak kiṁ mritsnāyāḥ kalaśaghaṭakumbhādyavagataṁ
| |
| :vadaty eśha bhrāntas tvamahamiti māyāmadirayā. 391
| |
| :
| |
| | |
| :kriyāsamabhihāreṇa yatra nānyad iti śrutiḥ
| |
| :bravīti dvaitarāhityaṁ mithyādhyāsanivrittaye. 392
| |
| :
| |
| | |
| :ākāśavan nirmalanirvikalpaṁ
| |
| :niḥsīmaniḥspandananirvikāram
| |
| :antarbahiḥśūnyam ananyam advayaṁ
| |
| :svayaṁ paraṁ brahma kim asti bodhyam. 393
| |
| :
| |
| | |
| :vaktavyaṁ kimu vidyatetra bahudhā brahmaiva jīvaḥ svayaṁ
| |
| :brahmaitaj jagad ātataṁ nu sakalaṁ brahmādvitīyaṁ śrutiḥ
| |
| :brahmaivāham iti prabuddhamatayaḥ saṁtyaktabāhyāḥ sphuṭaṁ
| |
| :brahmībhūya vasanti santatacidānandātmanaitad dhruvam. 394
| |
| :
| |
| | |
| :jahi malamayakośehaṁdhiyotthāpitāśāṁ
| |
| :prasabham anilakalpe liṅgadehepi paścāt
| |
| :nigamagaditakīrtiṁ nityam ānandamūrtiṁ
| |
| :svayam iti paricīya brahmarūpeṇa tiśhṭha. 395
| |
| :
| |
| | |
| :śavākāraṁ yāvad bhajati manujas tāvad aśuciḥ
| |
| :parebhyaḥ syāt kleśo jananamaraṇavyādhinilayaḥ
| |
| :yad ātmānaṁ śuddhaṁ kalayati śivākāram acalam
| |
| :tadā tebhyo mukto bhavati hi tad āha śrutir api. 396
| |
| :
| |
| | |
| :svātmany āropitāśeśhābhāsavastu nirāsataḥ
| |
| :svayam eva paraṁ brahma pūrṇamadvayamakriyam. 397
| |
| :
| |
| | |
| :samāhitāyāṁ sati cittavrittau
| |
| :parātmani brahmaṇi nirvikalpe
| |
| :na driśyate kaścid ayaṁ vikalpaḥ
| |
| :prajalpamātraḥ pariśiśhyate yataḥ. 398
| |
| :
| |
| | |
| :asatkalpo vikalpoyaṁ viśvam ity ekavastuni
| |
| :nirvikāre nirākāre nirviśeśhe bhidā kutaḥ. 399
| |
| :
| |
| | |
| :draśhṭudarśanadriśyādibhāvaśūnyaikavastuni
| |
| :nirvikāre nirākāre nirviśeśhe bhidā kutaḥ. 400
| |
| :
| |
| | |
| :kalpārṇava ivātyantaparipūrṇaikavastuni
| |
| :nirvikāre nirākāre nirviśeśhe bhidā kutaḥ. 401
| |
| :
| |
| | |
| :tejasīva tamo yatra pralīnaṁ bhrāntikāraṇam
| |
| :advitīye pare tattve nirviśeśhe bhidā kutaḥ. 402
| |
| :
| |
| | |
| :ekātmake pare tattve bhedavārtā kathaṁ vaset
| |
| :suśhuptau sukhamātrāyāṁ bhedaḥ kenāvalokitaḥ. 403
| |
| :
| |
| | |
| :na hy asti viśvaṁ paratattvabodhāt
| |
| :sadātmani brahmaṇi nirvikalpe
| |
| :kālatraye nāpy ahir īkśhito guṇe
| |
| :na hy ambubindur mrigatriśhṇikāyām. 404
| |
| :
| |
| | |
| :māyāmātram idaṁ dvaitam advaitaṁ paramārthataḥ
| |
| :iti brūte śrutiḥ sākśhāt suśhuptāv anubhūyate. 405
| |
| :
| |
| | |
| :ananyatvam adhiśhṭhānādāropy asya nirīkśhitam
| |
| :paṇḍitai rajjusarpādau vikalpo bhrāntijīvanaḥ. 406
| |
| :
| |
| | |
| :cittamūlo vikalpoyaṁ cittābhāve na kaścana
| |
| :ataś cittaṁ samādhehi pratyagrūpe parātmani. 407
| |
| :
| |
| | |
| :kim api satatabodhaṁ kevalānandarūpaṁ
| |
| :nirupamam ativelaṁ nityamuktaṁ nirīham
| |
| :niravadhigaganābhaṁ niśhkalaṁ nirvikalpaṁ
| |
| :hridi kalayati vidvān brahma pūrṇaṁ samādhau. 408
| |
| :
| |
| | |
| :prakritivikritiśūnyaṁ bhāvanātītabhāvaṁ
| |
| :samarasam asamānaṁ mānasambandhadūram
| |
| :nigamavacanasiddhaṁ nityam asmatprasiddhaṁ
| |
| :hridi kalayati vidvān brahma pūrṇaṁ samādhau. 409
| |
| :
| |
| | |
| :ajaram amaram astābhāvavastusv arūpaṁ
| |
| :stimitasalilarāśiprakhyamākhyāvihīnam
| |
| :śamitaguṇavikāraṁ śāśvataṁ śāntam ekaṁ
| |
| :hridi kalayati vidvān brahma pūrṇaṁ samādhau. 410
| |
| :
| |
| | |
| :samāhitāntaḥkaraṇaḥ svarūpe
| |
| :vilokayātmānam akhaṇḍavaibhavam
| |
| :vicchinddhi bandhaṁ bhavagandhagandhitaṁ
| |
| :yatnena puṁstvaṁ saphalī kuruśhva. 411
| |
| :
| |
| | |
| :sarvopādhivinirmuktaṁ saccidānandam advayam
| |
| :bhāvayātmānam ātmasthaṁ na bhūyaḥ kalpasedhvane. 412
| |
| :
| |
| | |
| :chāyeva puṁsaḥ paridriśyamānam
| |
| :ābhāsarūpeṇa phalānubhūtyā
| |
| :śarīram ārāc chavavan nirastaṁ
| |
| :punar na saṁdhatta idaṁ mahātmā. 413
| |
| :
| |
| | |
| :satatavimalabodhānandarūpaṁ sametya
| |
| :tyaja jaḍamalarūpopādhim etaṁ sudūre
| |
| :atha punar api naiśha smaryatāṁ vāntavastu
| |
| :smaraṇaviśhayabhūtaṁ kalpate kutsanāya. 414
| |
| :
| |
| | |
| :samūlam etat paridāhya vahnau
| |
| :sadātmani brahmaṇi nirvikalpe
| |
| :tataḥ svayaṁ nityaviśuddhabodh
| |
| :ānandātmanā tiśhṭhati vidvariśhṭhaḥ. 415
| |
| :
| |
| | |
| :prārabdhasūtragrathitaṁ śarīraṁ
| |
| :prayātu vā tiśhṭhatu gor iva srak
| |
| :na tatpunaḥ paśyati tattvavett
| |
| :ānandātmani brahmaṇi līnavrittiḥ. 416
| |
| :
| |
| | |
| :akhaṇḍānandam ātmānaṁ vijñāya svasvarūpataḥ
| |
| :kim icchan kasya vā hetor dehaṁ puśhṇāti tattvavit. 417
| |
| :
| |
| | |
| :saṁsiddhasya phalaṁ tv etaj jīvanmuktasya yoginaḥ
| |
| :bahirantaḥ sadānandarasāsvādanam ātmani. 418
| |
| :
| |
| | |
| :vairāgyasya phalaṁ bodho bodhasyoparatiḥ phalam
| |
| :svānandānubhavāc chāntir eśhaivoparateḥ phalam. 419
| |
| :
| |
| | |
| :yady uttarottarābhāvaḥ pūrvapūrvantu niśhphalam
| |
| :nivrittiḥ paramā triptir ānandonupamaḥ svataḥ. 420
| |
| :
| |
| | |
| :driśhṭaduḥkheśhv anudvego vidyāyāḥ prastutaṁ phalam
| |
| :yatkritaṁ bhrāntivelāyāṁ nānā karma jugupsitam
| |
| :paścān naro vivekena tat kathaṁ kartum arhati. 421
| |
| :
| |
| | |
| :vidyāphalaṁ syād asato nivrittiḥ
| |
| :pravrittir ajñānaphalaṁ tad īkśhitam
| |
| :taj jñājñayor yan mrigatriśhṇikādau
| |
| :no ced vidāṁ driśhṭaphalaṁ kim asmāt. 422
| |
| :
| |
| | |
| :ajñānahridayagranther vināśo yady aśeśhataḥ
| |
| :anicchor viśhayaḥ kiṁ nu pravritteḥ kāraṇaṁ svataḥ. 423
| |
| :
| |
| | |
| :vāsanānudayo bhogye vairāgasya tadāvadhiḥ
| |
| :ahaṁbhāvodayābhāvo bodhasya paramāvadhiḥ
| |
| :līnavrittair anutpattir maryādoparates tu sā. 424
| |
| :
| |
| | |
| :brahmākāratayā sadā sthitatayā nirmuktabāhyārthadhīr
| |
| :anyāveditabhogyabhogakalano nidrāluvad bālavat
| |
| :svapnālokitalokavaj jagad idaṁ paśyan kvacil labdhadhī
| |
| :rāste kaścid anantapuṇyaphalabhug dhanyaḥ sa mānyo bhuvi. 425
| |
| :
| |
| | |
| :sthitaprajño yatir ayaṁ yaḥ sadānandam aśnute
| |
| :brahmaṇy eva vilīnātmā nirvikāro viniśhkriyaḥ. 426
| |
| :
| |
| | |
| :brahmātmanoḥ śodhitayor ekabhāvāvagāhinī
| |
| :nirvikalpā ca cinmātrā vrittiḥ prajñeti kathyate
| |
| :susthitāsau bhaved yasya sthitaprajñaḥ sa ucyate. 427
| |
| :
| |
| | |
| :yasya sthitā bhavet prajñā yasyānando nirantaraḥ
| |
| :prapa�co vismritaprāyaḥ sa jīvanmukta iśhyate. 428
| |
| :
| |
| | |
| :līnadhīr api jāgarti jāgraddharmavivarjitaḥ
| |
| :bodho nirvāsano yasya sa jīvanmukta iśhyate. 429
| |
| :
| |
| | |
| :śāntasaṁsārakalanaḥ kalāvān api niśhkalaḥ
| |
| :yasya cittaṁ viniścintaṁ sa jīvanmukta iśhyate. 430
| |
| :
| |
| | |
| :vartamānepi dehesmi� chāyāvad anuvartini
| |
| :ahantāmamatābhāvo jīvanmuktasya lakśhaṇam. 431
| |
| :
| |
| | |
| :atītānanusandhānaṁ bhaviśhyad avicāraṇam
| |
| :audāsīnyam api prāptaṁ jīvanmuktasya lakśhaṇam. 432
| |
| :
| |
| | |
| :guṇadośhaviśiśhṭesmin svabhāvena vilakśhaṇe
| |
| :sarvatra samadarśitvaṁ jīvanmuktasya lakśhaṇam. 433
| |
| :
| |
| | |
| :iśhṭāniśhṭārthasamprāptau samadarśitayātmani
| |
| :ubhayatrāvikāritvaṁ jīvanmuktasya lakśhaṇam. 434
| |
| :
| |
| | |
| :brahmānandarasāsvādāsaktacittatayā yateḥ
| |
| :antarbahiravijñānaṁ jīvanmuktasya lakśhaṇam. 435
| |
| :
| |
| | |
| :dehendriyādau kartavye mamāhaṁbhāvavarjitaḥ
| |
| :audāsīnyena yas tiśhṭhet sa jīvanmuktalakśhaṇaḥ. 436
| |
| :
| |
| | |
| :vijñāta ātmano yasya brahmabhāvaḥ śruter balāt
| |
| :bhavabandhavinirmuktaḥ sa jīvanmuktalakśhaṇaḥ. 437
| |
| :
| |
| | |
| :dehendriyeśhv ahaṁbhāva idaṁbhāvas tadanyake
| |
| :yasya no bhavataḥ kvāpi sa jīvanmukta iśhyate. 438
| |
| :
| |
| | |
| :na pratyag brahmaṇor bhedaṁ kadāpi brahmasargayoḥ
| |
| :prajñayā yo vijāniti sa jīvanmuktalakśhaṇaḥ. 439
| |
| :
| |
| | |
| :sādhubhiḥ pūjyamānesmin pīḍyamānepi durjanaiḥ
| |
| :samabhāvo bhaved yasya sa jīvanmuktalakśhaṇaḥ. 440
| |
| :
| |
| | |
| :yatra praviśhṭā viśhayāḥ pareritā
| |
| :nadīpravāhā iva vārir āśau
| |
| :linanti sanmātratayā na vikriyāṁ
| |
| :utpādayanty eśha yatir vimuktaḥ. 441
| |
| :
| |
| | |
| :vijñātabrahmatattvasya yathāpūrvaṁ na saṁsritiḥ
| |
| :asti cen na sa vijñātabrahmabhāvo bahirmukhaḥ. 442
| |
| :
| |
| | |
| :prācīnavāsanāvegād asau saṁsaratīti cet
| |
| :na sadekatvavijñānān mandī bhavati vāsanā. 443
| |
| :
| |
| | |
| :atyantakāmukasyāpi vrittiḥ kuṇṭhati mātari
| |
| :tathaiva brahmaṇi jñāte pūrṇānande manīśhiṇaḥ. 444
| |
| :
| |
| | |
| :nididhyāsanaśīlasya bāhyapratyaya īkśhyate
| |
| :bravīti śrutir etasya prārabdhaṁ phaladarśanāt. 445
| |
| :
| |
| | |
| :sukhādyanubhavo yāvat tāvat prārabdham iśhyate
| |
| :phalodayaḥ kriyāpūrvo niśhkriyo na hi kutracit. 446
| |
| :
| |
| | |
| :ahaṁ brahmeti vijñānāt kalpakoṭiśatārjitam
| |
| :sa�citaṁ vilayaṁ yāti prabodhāt svapnakarmavat. 447
| |
| :
| |
| | |
| :yat kritaṁ svapnavelāyāṁ puṇyaṁ vā pāpam ulbaṇam
| |
| :suptotthitasya kin tat syāt svargāya narakāya vā. 448
| |
| :
| |
| | |
| :svam asaṅgam udāsīnaṁ parijñāya nabho yathā
| |
| :na śliśhyati ca yak ki�cit kadācid bhāvikarmabhiḥ. 449
| |
| :
| |
| | |
| :na nabho ghaṭayogena surāgandhena lipyate
| |
| :tathātmopādhiyogena taddharmair naiva lipyate. 450
| |
| :
| |
| | |
| :jñānodayāt purārabdhaṁ karma jñānān na naśyati
| |
| :adatvā svaphalaṁ lakśhyam uddiśyotsriśhṭabāṇavat. 451
| |
| :
| |
| | |
| :vyāghrabuddhyā vinirmukto bāṇaḥ paścāt tu gomatau
| |
| :na tiśhṭhati chinatyeva lakśhyaṁ vegena nirbharam. 452
| |
| :
| |
| | |
| :prārabdhaṁ balavattaraṁ khalu vidāṁ bhogena tasya kśhayaḥ
| |
| :samyag jñānahutāśanena vilayaḥ prāksaṁcitāgāminām
| |
| :brahmātmaikyam avekśhya tanmayatayā ye sarvadā saṁsthitāḥ
| |
| :teśhāṁ tattritayaṁ na hi kvacid api brahmaiva te nirguṇam. 453
| |
| :
| |
| | |
| :upādhitād ātmyavihīnakevala
| |
| :brahmātmanaivātmani tiśhṭhato muneḥ
| |
| :prārabdhasadbhāvakathā na yuktā
| |
| :svapnārthasaṁbandhakatheva jāgrataḥ. 454
| |
| :
| |
| | |
| :na hi prabuddhaḥ pratibhāsadehe
| |
| :dehopayoginy api ca prapa�ce
| |
| :karoty ahan tāṁ mama tān idan tāṁ
| |
| :kin tu svayaṁ tiśhṭhati jāgareṇa. 455
| |
| :
| |
| | |
| :na tasya mithyārthasamarthan ecchā
| |
| :na saṁgrahas tajjagatopi driśhṭaḥ
| |
| :tatrānuvrittir yadi cen mriśhārthe
| |
| :na nidrayā mukta itīśhyate dhruvam. 456
| |
| :
| |
| | |
| :tadvat pare brahmaṇi vartamānaḥ
| |
| :sadātmanā tiśhṭhati nānyad īkśhate
| |
| :smritir yathā svapnavilokitārthe
| |
| :tathā vidaḥ prāśanamocanādau. 457
| |
| :
| |
| | |
| :karmaṇā nirmito dehaḥ prārabdhaṁ tasya kalpyatām
| |
| :nānāder ātmano yuktaṁ naivātmā karmanirmitaḥ. 458
| |
| :
| |
| | |
| :ajo nityaḥ śāśvata iti brūte śrutir amoghavāk
| |
| :tadātmanā tiśhṭhatosya kutaḥ prārabdhakalpanā. 459
| |
| :
| |
| | |
| :prārabdhaṁ sidhyati tadā yadā dehātmanā sthitiḥ
| |
| :dehātmabhāvo naiveśhṭaḥ prārabdhaṁ tyajyatāmataḥ. 460
| |
| :
| |
| | |
| :śarīrasyāpi prārabdhakalpanā bhrāntireva hi
| |
| :adhyastasya kutaḥ sattvamasatyasya kuto janiḥ
| |
| :ajātasya kuto nāśaḥ prārabdhamasataḥ kutaḥ. 461
| |
| :
| |
| | |
| :jñānenājñānakāryasya samūlasya layo yadi
| |
| :tiśhṭhaty ayaṁ kathaṁ deha iti śaṅkāvato jaḍān. 462
| |
| :
| |
| | |
| :samādhātuṁ bāhyadriśhṭyā prārabdhaṁ vadati śrutiḥ
| |
| :na tu dehādisatyatvabodhanāya vipaścitām. 463
| |
| :
| |
| | |
| :paripūrṇam anādyantam aprameyam avikriyam
| |
| :ekam evādvayaṁ brahma neha nānāsti ki�cana. 464
| |
| :
| |
| | |
| :sadghanaṁ cidghanaṁ nityam ānandaghanam akriyam
| |
| :ekam evādvayaṁ brahma neha nānāsti ki�cana. 465
| |
| :
| |
| | |
| :pratyag ekarasaṁ pūrṇam anantaṁ sarvatomukham
| |
| :ekam evādvayaṁ brahma neha nānāsti ki�cana. 466
| |
| :
| |
| | |
| :aheyam anupādeyam anādeyam anāśrayam
| |
| :ekam evādvayaṁ brahma neha nānāsti ki�cana. 467
| |
| :
| |
| | |
| :nirguṇaṁ niśhkalaṁ sūkśhmaṁ nirvikalpaṁ nira�janam
| |
| :ekam evādvayaṁ brahma neha nānāsti ki�cana. 468
| |
| :
| |
| | |
| :anirūpyasvarūpaṁ yan manovācām agocaram
| |
| :ekam evādvayaṁ brahma neha nānāsti ki�cana. 469
| |
| :
| |
| | |
| :satsamriddhaṁ svataḥ siddhaṁ śuddhaṁ buddham anīdriśam
| |
| :ekam evādvayaṁ brahma neha nānāsti ki�cana. 470
| |
| :
| |
| | |
| :nirastarāgā vinirastabhogāḥ
| |
| :śāntāḥ sudāntā yatayo mahāntaḥ
| |
| :vijñāya tattvaṁ param etad ante
| |
| :prāptāḥ parāṁ nirvritim ātmayogāt. 471
| |
| :
| |
| | |
| :bhavān apīdaṁ paratattvam ātmanaḥ
| |
| :svarūpam ānandaghanaṁ vicārya
| |
| :vidhūya mohaṁ svamanaḥprakalpitaṁ
| |
| :muktaḥ kritārtho bhavatu prabuddhaḥ. 472
| |
| :
| |
| | |
| :samādhinā sādhuviniścalātmanā
| |
| :paśyātmatattvaṁ sphuṭabodhacakśhuśhā
| |
| :niḥsaṁśayaṁ samyag avekśhitaś cec
| |
| :chrutaḥ padārtho na punar vikalpyate. 473
| |
| :
| |
| | |
| :svasyāvidyābandhasambandhamokśhāt
| |
| :satyajñānānandarūpātmalabdhau
| |
| :śāstraṁ yuktir deśikoktiḥ pramāṇaṁ
| |
| :cāntaḥsiddhā svānubhūtiḥ pramāṇam. 474
| |
| :
| |
| | |
| :bandho mokśhaś ca triptiś ca cintārogyakśhudādayaḥ
| |
| :svenaiva vedyā yajjñānaṁ pareśhām ānumānikam. 475
| |
| :
| |
| | |
| :taṭasthitā bodhayanti guravaḥ śrutayo yathā
| |
| :prajñayaiva tared vidvān īśvarānugrihītayā. 476
| |
| :
| |
| | |
| :svānubhūtyā svayaṁ jñātvā svam ātmānam akhaṇḍitam
| |
| :saṁsiddhaḥ sammukhaṁ tiśhṭhen nirvikalpātmanātmani. 477
| |
| :
| |
| | |
| :vedāntasiddhāntaniruktir eśhā
| |
| :brahmaiva jīvaḥ sakalaṁ jagac ca
| |
| :akhaṇḍarūpasthitir eva mokśho
| |
| :brahmādvitīye śrutayaḥ pramāṇam. 478
| |
| :
| |
| | |
| :iti guruvacanāc chrutipramāṇāt
| |
| :param avagamya satattvam ātmayuktyā
| |
| :praśamitakaraṇaḥ samāhitātmā
| |
| :kvacid acalākritir ātmaniśhṭhatobhūt. 479
| |
| :
| |
| | |
| :ki�cit kālaṁ samādhāya pare brahmaṇi mānasam
| |
| :utthāya paramānandād idaṁ vacanam abravīt. 480
| |
| :
| |
| | |
| :buddhir vinaśhṭā galitā pravrittiḥ
| |
| :brahmātmanor ekatayādhigatyā
| |
| :idaṁ na jānepy anidaṁ na jāne
| |
| :kiṁ vā kiyad vā sukham asty apāram. 481
| |
| :
| |
| | |
| :vācā vaktum aśakyam eva manasā mantuṁ na vā śakyate
| |
| :svānandāmritapūrapūritaparabrahmāmbudher vaibhavam
| |
| :ambhorāśiviśīrṇavārśhikaśilābhāvaṁ bhajan me mano
| |
| :yasyāṁśāṁśalave vilīnam adhunānandātmanā nirvritam. 482
| |
| :
| |
| | |
| :kva gataṁ kena vā nītaṁ kutra līnam idaṁ jagat
| |
| :adhunaiva mayā driśhṭaṁ nāsti kiṁ mahad adbhutam. 483
| |
| :
| |
| | |
| :kiṁ heyaṁ kim upādeyaṁ kim anyat kiṁ vilakśhaṇam
| |
| :akhaṇḍānandapīyūśhapūrṇe brahmamahārṇave. 484
| |
| :
| |
| | |
| :na ki�cid atra paśyāmi na śriṇomi na vedmy aham
| |
| :svātmanaiva sadānandarūpeṇāsmi vilakśhaṇaḥ. 485
| |
| :
| |
| | |
| :namo namas te gurave mahātmane
| |
| :vimuktasaṅgāya saduttamāya
| |
| :nityādvayānandarasasvarūpiṇe
| |
| :bhūmne sadāpāradayāmbudhāmne. 486
| |
| :
| |
| | |
| :yatkaṭākśhaśaśisāndracandrikā
| |
| :pātadhūtabhavatāpajaśramaḥ
| |
| :prāptavān aham akhaṇḍavaibhav
| |
| :ānandam ātmapadam akśhayaṁ kśhaṇāt. 487
| |
| :
| |
| | |
| :dhanyohaṁ kritakrityohaṁ vimuktohaṁ bhavagrahāt
| |
| :nityānandasvarūpohaṁ pūrṇohaṁ tvadanugrahāt. 488
| |
| :
| |
| | |
| :asaṅgoham anaṅgoham aliṅgoham abhaṅguraḥ
| |
| :praśāntoham anantoham amalohaṁ cirantanaḥ. 489
| |
| :
| |
| | |
| :akartāham abhoktāham avikāroham akriyaḥ
| |
| :śuddhabodhasvarūpohaṁ kevalohaṁ sadāśivaḥ. 490
| |
| :
| |
| | |
| :draśhṭuḥ śrotur vaktuḥ kartur bhoktur vibhinna evāham
| |
| :nityanirantaraniśhkriyaniḥsīmāsaṅgapūrṇabodhātmā. 491
| |
| :
| |
| | |
| :nāham idaṁ nāham adopy ubhayor avabhāsakaṁ paraṁ śuddham
| |
| :bāhyābhyantaraśūnyaṁ pūrṇaṁ brahmādvitīyam evāham. 492
| |
| :
| |
| | |
| :nirupamam anāditattvaṁ tvamahamidamada iti kalpanādūram
| |
| :nityānandaikarasaṁ satyaṁ brahmādvitīyam evāham. 493
| |
| :
| |
| | |
| :nārāyaṇohaṁ narakāntakohaṁ
| |
| :purāntakohaṁ puruśhoham īśaḥ
| |
| :akhaṇḍabodhoham aśeśhasākśhī
| |
| :nirīśvarohaṁ nirahaṁ ca nirmamaḥ. 494
| |
| :
| |
| | |
| :sarveśhu bhūteśhv aham eva saṁsthito
| |
| :jñānātmanāntarbahirāśrayaḥ san
| |
| :bhoktā ca bhogyaṁ svayam eva sarvaṁ
| |
| :yadyat prithag driśhṭam idantayā purā. 495
| |
| :
| |
| | |
| :mayy akhaṇḍasukhāmbhodhau bahudhā viśvavīcayaḥ
| |
| :utpadyante vilīyante māyāmārutavibhramāt. 496
| |
| :
| |
| | |
| :sthulādibhāvā mayi kalpitā bhramād
| |
| :āropitānusphuraṇena lokaiḥ
| |
| :kāle yathā kalpakavatsarāyaṇa
| |
| :rtvādayo niśhkalanirvikalpe. 497
| |
| :
| |
| | |
| :āropitaṁ nāśrayadūśhakaṁ bhavet
| |
| :kadāpi mūḍhair atidośhadūśhitaiḥ
| |
| :nārdrī karoty ūśharabhūmibhāgaṁ
| |
| :marīcikāvāri mahāpravāhaḥ. 498
| |
| :
| |
| | |
| :ākāśaval lepavidūragohaṁ
| |
| :ādityavad bhāsyavilakśhaṇoham
| |
| :ahāryavan nityaviniścalohaṁ
| |
| :
| |
| | |
| :na me dehena sambandho megheneva vihāyasaḥ
| |
| :ataḥ kuto me taddharmā jāgratsvapnasuśhuptayaḥ. 500
| |
| :
| |
| | |
| :upādhir āyāti sa eva gacchati
| |
| :sa eva karmāṇi karoti bhuṅkte
| |
| :sa eva jīryan mriyate sadāhaṁ
| |
| :kulādrivan niścala eva saṁsthitaḥ. 501
| |
| :
| |
| | |
| :na me pravrittir na ca me nivrittiḥ
| |
| :sadaikarūpasya niraṁśakasya
| |
| :ekātmako yo niviḍo nirantaro
| |
| :vyomeva pūrṇaḥ sa kathaṁ nu ceśhṭate. 502
| |
| :
| |
| | |
| :puṇyāni pāpāni nirindriyasya
| |
| :niścetaso nirvikriter nirākriteḥ
| |
| :kuto mamākhaṇḍasukhānubhūteḥ
| |
| :brūte hy ananvāgatam ity api śrutiḥ. 503
| |
| :
| |
| | |
| :chāyayā spriśhṭam uśhṇaṁ vā śītaṁ vā suśhṭhu duḥśhṭhu vā
| |
| :na spriśaty eva yat ki�cit puruśhaṁ tadvilakśhaṇam. 504
| |
| :
| |
| | |
| :na sākśhiṇaṁ sākśhyadharmāḥ saṁspriśanti vilakśhaṇam
| |
| :avikāram udāsīnaṁ grihadharmāḥ pradīpavat. 505
| |
| :
| |
| | |
| :raver yathā karmaṇi sākśhibhāvo
| |
| :vahner yathā dāhaniyām akatvam
| |
| :rajjor yathāropitavastusaṅgaḥ
| |
| :tathaiva kūṭasthacidātmano me. 506
| |
| :
| |
| | |
| :kartāpi vā kārayitāpi nāhaṁ
| |
| :bhoktāpi vā bhojayitāpi nāham
| |
| :draśhṭāpi vā darśayitāpi nāhaṁ
| |
| :sohaṁ svayaṁ jyotir anīdrigātmā. 507
| |
| :
| |
| | |
| :calaty upādhau pratibimbalaulyam
| |
| :aupādhikaṁ mūḍhadhiyo nayanti
| |
| :svabimbabhūtaṁ ravivad viniśhkriyaṁ
| |
| :kartāsmi bhoktāsmi hatosmi heti. 508
| |
| :
| |
| | |
| :jale vāpi sthale vāpi luṭhatv eśha jaḍātmakaḥ
| |
| :nāhaṁ vilipye taddharmair ghaṭadharmair nabho yathā. 509
| |
| :
| |
| | |
| :kartritvabhoktritvakhalatvamattatā
| |
| :jaḍatvabaddhatvavimuktatādayaḥ
| |
| :buddher vikalpā na tu santi vastutaḥ
| |
| :svasmin pare brahmaṇi kevaledvaye. 510
| |
| :
| |
| | |
| :santu vikārāḥ prakriter daśadhā śatadhā sahasradhā vāpi
| |
| :kiṁ mesaṅgacitas tair na ghanaḥ kvacid ambaraṁ spriśati. 511
| |
| :
| |
| | |
| :avyaktādisthūlaparyantam etat
| |
| :viśvaṁ yatrābhāsamātraṁ pratītam
| |
| :vyomaprakhyaṁ sūkśhmam ādyantahīnaṁ
| |
| :brahmādvaitaṁ yat tad evāham asmi. 512
| |
| :
| |
| | |
| :sarvādhāraṁ sarvavastuprakāśaṁ
| |
| :sarvākāraṁ sarvagaṁ sarvaśūnyam
| |
| :nityaṁ śuddhaṁ niścalaṁ nirvikalpaṁ
| |
| :brahmādvaitaṁ yat tad evāham asmi. 513
| |
| :
| |
| | |
| :yat pratyastāśeśhamāyāviśeśhaṁ
| |
| :pratyagrūpaṁ pratyayāgamyamānam
| |
| :satyajñānānantam ānandarūpaṁ
| |
| :brahmādvaitaṁ yat tad evāham asmi. 514
| |
| :
| |
| | |
| :niśhkriyosmy avikārosmi
| |
| :niśhkalosmi nirākritiḥ
| |
| :nirvikalposmi nityosmi
| |
| :nirālambosmi nirdvayaḥ. 515
| |
| :
| |
| | |
| :sarvātmakohaṁ sarvohaṁ sarvātītoham advayaḥ
| |
| :kevalākhaṇḍabodhoham ānandohaṁ nirantaraḥ. 516
| |
| :
| |
| | |
| :svārājyasāmrājyavibhūtir eśhā
| |
| :bhavatkripā śrīmahimaprasādāt
| |
| :prāptā mayā śrīgurave mahātmane
| |
| :namo namas testu punar namostu. 517
| |
| :
| |
| | |
| :mahāsvapne māyākritajanijarāmrityugahane
| |
| :bhramantaṁ kliśyantaṁ bahulataratāpair anudinam
| |
| :ahaṁkāravyāghravyathitam imam atyantakripayā
| |
| :prabodhya prasvāpāt paramavitavān mām asi guro. 518
| |
| :
| |
| | |
| :namas tasmai sadaikasmai kasmaicin mahase namaḥ
| |
| :yad etad viśvarūpeṇa rājate gururāja te. 519
| |
| :
| |
| | |
| :iti natam avalokya śiśhyavaryaṁ
| |
| :samadhigatātmasukhaṁ prabuddhatattvam
| |
| :pramuditahridayaṁ sa deśikendraḥ
| |
| :punar idam āha vacaḥ paraṁ mahātmā. 520
| |
| :
| |
| | |
| :brahmapratyayasantatir jagad ato brahmaiva tatsarvataḥ
| |
| :paśyādhyātmadriśā praśāntamanasā sarvāsv avasthāsv api
| |
| :rūpād anyad avekśhitaṁ kim abhitaś cakśhuśhmatāṁ driśyate
| |
| :tadvad brahmavidaḥ sataḥ kim aparaṁ buddher vihārās padam. 521
| |
| :
| |
| | |
| :kastāṁ parānandarasānubhūtim
| |
| :ritsrijya śūnyeśhu rameta vidvān
| |
| :candre mahāhlādini dīpyamāne
| |
| :citrendum ālokayituṁ ka icchet. 522
| |
| :
| |
| | |
| :asatpadārthānubhavena ki�cin
| |
| :na hyasti triptir na ca duḥkhahāniḥ
| |
| :tadadvayānandarasānubhūtyā
| |
| :triptaḥ sukhaṁ tiśhṭha sadātmaniśhṭhayā. 523
| |
| :
| |
| | |
| :svam eva sarvathā paśyan manyamānaḥ svam advayam
| |
| :svānandam anubhu�jānaḥ kālaṁ naya mahāmate. 524
| |
| :
| |
| | |
| :akhaṇḍabodhātmani nirvikalpe
| |
| :vikalpanaṁ vyomni puraprakalpanam
| |
| :tadadvayānandamayātmanā sadā
| |
| :śāntiṁ parām etya bhajasva maunam. 525
| |
| :
| |
| | |
| :tūśhṇīm avasthā paramopaśāntiḥ
| |
| :buddher asatkalpavikalpahetoḥ
| |
| :brahmātmano brahmavido mahātmano
| |
| :yatrādvayānandasukhaṁ nirantaram. 526
| |
| :
| |
| | |
| :nāsti nirvāsanān maunāt paraṁ sukhakriduttamam
| |
| :vijñātātmasvarūpasya svānandarasapāyinaḥ. 527
| |
| :
| |
| | |
| :gacchaṁs tiśhṭhann upaviśa� chayāno vānyathāpi vā
| |
| :yathecchayā vased vidvān ātmārāmaḥ sadā muniḥ. 528
| |
| :
| |
| | |
| :na deśakālāsanadigyamādi
| |
| :lakśhyādyapekśhāpratibaddhavritteḥ
| |
| :saṁsiddhatattvasya mahātmanosti
| |
| :svavedane kā niyamādyavasthā. 529
| |
| :
| |
| | |
| :ghaṭoyam iti vijñātuṁ niyamaḥ konvavekśhate
| |
| :vinā pramāṇasuśhṭhutvaṁ yasmin sati padārthadhīḥ. 530
| |
| :
| |
| | |
| :ayam ātmā nityasiddhaḥ pramāṇe sati bhāsate
| |
| :na deśaṁ nāpi kālaṁ na śuddhiṁ vāpy apekśhate. 531
| |
| :
| |
| | |
| :devadattohamo ty etad vijñānaṁ nirapekśhakam
| |
| :tadvad brahmavidopy asya brahmāham iti vedanam. 532
| |
| :
| |
| | |
| :bhānuneva jagat sarvaṁ bhāsate yasya tejasā
| |
| :anātmakam asat tucchaṁ kiṁ nu tasyāvabhāsakam. 533
| |
| :
| |
| | |
| :vedaśāstrapurāṇāni bhūtāni sakalāny api
| |
| :yenārthavanti taṁ kin nu vijñātāraṁ prakāśayet. 534
| |
| :
| |
| | |
| :eśha svayaṁ jyotir anantaśaktiḥ
| |
| :ātmāprameyaḥ sakalānubhūtiḥ
| |
| :yam eva vijñāya vimuktabandho
| |
| :jayaty ayaṁ brahmavid uttamottamaḥ. 535
| |
| :
| |
| | |
| :na khidyate no viśhayaiḥ pramodate
| |
| :na sajjate nāpi virajyate ca
| |
| :svasmin sadā krīḍati nandati svayaṁ
| |
| :nirantarānandarasena triptaḥ. 536
| |
| :
| |
| | |
| :kśhudhāṁ dehavyathāṁ tyaktvā bālaḥ krīḍati vastuniḥ
| |
| :tathaiva vidvān ramate nirmamo nirahaṁ sukhī. 537
| |
| :
| |
| | |
| :cintāśūnyam adainyabhaikśham aśanaṁ pānaṁ saridvāriśhu
| |
| :svātantryeṇa niraṁkuśāsthitir abhīrnidrā śmaśāne vane
| |
| :vastraṁ kśhālanaśośhaṇādir ahitaṁ digvāstu śayyā mahī
| |
| :saṁcāro nigamāntavīthiśhu vidāṁ krīḍā pare brahmaṇi. 538
| |
| :
| |
| | |
| :vimānam ālambya śarīram etad
| |
| :bhunakty aśeśhān viśhayān upasthitān
| |
| :parecchayā bālavad ātmavettā
| |
| :yovyaktaliṅgonanuśhaktabāhyaḥ. 539
| |
| :
| |
| | |
| :digambaro vāpi ca sāmbaro vā
| |
| :tvagambaro vāpi cidambarasthaḥ
| |
| :unmattavad vāpi ca bālavad vā
| |
| :piśācavad vāpi caraty avanyām. 540
| |
| :
| |
| | |
| :kāmān niśhkāmarūpī saṁścaraty ekacāro muniḥ
| |
| :svātmanaiva sadā tuśhṭaḥ svayaṁ sarvātmanā sthitaḥ. 541
| |
| :
| |
| | |
| :kvacin mūḍho vidvān kvacid api mahārājavibhavaḥ
| |
| :kvacid bhrāntaḥ saumyaḥ kvacid ajagarācārakalitaḥ
| |
| :kvacit pātrībhūtaḥ kvacid avamataḥ kvāpy aviditaḥ
| |
| :caraty evaṁ prājñaḥ satataparamānandasukhitaḥ. 542
| |
| :
| |
| | |
| :nirdhanopi sadā tuśhṭopy asahāyo mahābalaḥ
| |
| :nityatriptopy abhu�jānopy asamaḥ samadarśanaḥ. 543
| |
| :
| |
| | |
| :api kurvann akurvāṇaś cābhoktā phalabhogy api
| |
| :śarīry apy aśarīry eśha paricchinnopi sarvagaḥ. 544
| |
| :
| |
| | |
| :aśarīraṁ sadā santam imaṁ brahmavidaṁ kvacit
| |
| :priyāpriye na spriśatas tathaiva ca śubhāśubhe. 545
| |
| :
| |
| | |
| :sthūlādisambandhavatobhimāninaḥ
| |
| :sukhaṁ ca duḥkhaṁ ca śubhāśubhe ca
| |
| :vidhvastabandhasya sadātmano muneḥ
| |
| :kutaḥ śubhaṁ vāpy aśubhaṁ phalaṁ vā. 546
| |
| :
| |
| | |
| :tamasā grastavad bhānād agrastopi ravir janaiḥ
| |
| :grasta ity ucyate bhrāntyāṁ hy ajñātvā vastulakśhaṇam. 547
| |
| :
| |
| | |
| :tadvad dehādibandhebhyo vimuktaṁ brahmavittamam
| |
| :paśyanti dehivan mūḍhāḥ śarīrābhāsadarśanāt. 548
| |
| :
| |
| | |
| :ahir nirlvayanīṁ vāyaṁ muktvā dehaṁ tu tiśhṭhati
| |
| :itas tataś cālyamāno yat ki�cit prāṇavāyunā. 549
| |
| :
| |
| | |
| :strotasā nīyate dāru yathā nimnonnatasthalam
| |
| :daivena nīyate deho yathākālopabhuktiśhu. 550
| |
| :
| |
| | |
| :prārabdhakarmaparikalpitavāsanābhiḥ
| |
| :saṁsārivac carati bhuktiśhu muktadehaḥ
| |
| :siddhaḥ svayaṁ vasati sākśhivad atra tūśhṇīṁ
| |
| :cakrasya mūlam iva kalpavikalpaśūnyaḥ. 551
| |
| :
| |
| | |
| :naivendriyāṇi viśhayeśhu niyuṁkta eśha
| |
| :naivāpayuṁkta upadarśanalakśhaṇasthaḥ
| |
| :naiva kriyāphalam apīśhad avekśhate sa
| |
| :svānandasāndrarasapānasumattacittaḥ. 552
| |
| :
| |
| | |
| :lakśhyālakśhyagatiṁ tyaktvā yas tiśhṭhet kevalātmanā
| |
| :śiva eva svayaṁ sākśhād ayaṁ brahmavid uttamaḥ. 553
| |
| :
| |
| | |
| :jīvann eva sadā muktaḥ kritārtho brahmavittamaḥ
| |
| :upādhināśād brahmaiva san brahmāpy eti nirdvayam. 554
| |
| :
| |
| | |
| :śailūśho veśhasadbhāvābhāvayoś ca yathā pumān
| |
| :tathaiva brahmavic chreśhṭhaḥ sadā brahmaiva nāparaḥ. 555
| |
| :
| |
| | |
| :yatra kvāpi viśīrṇaṁ sat parṇam iva taror vapuḥ patatāt
| |
| :brahmībhūtasya yateḥ prāg eva taccidagninā dagdham. 556
| |
| :
| |
| | |
| :sadātmani brahmaṇi tiśhṭhato muneḥ
| |
| :pūrṇādvayānandamayātmanā sadā
| |
| :na deśakālādyucitapratīkśhā
| |
| :tvaṅmāṁsaviṭpiṇḍavisarjanāya. 557
| |
| :
| |
| | |
| :dehasya mokśho no mokśho na daṇḍasya kamaṇḍaloḥ
| |
| :avidyāhridayagranthimokśho mokśho yatas tataḥ. 558
| |
| :
| |
| | |
| :kulyāyām atha nadyāṁ vā śivakśhetrepi catvare
| |
| :parṇaṁ patati cet tena taroḥ kiṁ nu śubhāśubham. 559
| |
| :
| |
| | |
| :patrasya puśhpasya phalasya nāśavad
| |
| :dehendriyaprāṇadhiyāṁ vināśaḥ
| |
| :naivātmanaḥ svasya sadātmakasy
| |
| :ānandākriter vrikśhavad asti caiśhaḥ. 560
| |
| :
| |
| | |
| :prajñānaghana ity ātmalakśhaṇaṁ satyasūcakam
| |
| :anūdyaupādhikasyaiva kathayanti vināśanam. 561
| |
| :
| |
| | |
| :avināśī vā areyam ātmeti śrutir ātmanaḥ
| |
| :prabravīty avināśitvaṁ vinaśyatsu vikāriśhu. 562
| |
| :
| |
| | |
| :pāśhāṇavrikśhatriṇadhānyakaṭāmbarādyā
| |
| :dagdhā bhavanti hi mrid eva yathā tathaiva
| |
| :dehendriyāsumana ādi samastadriśyaṁ
| |
| :jñānāgnidagdham upayāti parātmabhāvam. 563
| |
| :
| |
| | |
| :vilakśhaṇaṁ yathā dhvāntaṁ līyate bhānutejasi
| |
| :tathaiva sakalaṁ driśyaṁ brahmaṇi pravilīyate. 564
| |
| :
| |
| | |
| :ghaṭe naśhṭe yathā vyoma vyomaiva bhavati sphuṭam
| |
| :tathaivopādhivilaye brahmaiva brahmavit svayam. 565
| |
| :
| |
| | |
| :kśhīraṁ kśhīre yathā kśhiptaṁ tailaṁ taile jalaṁ jale
| |
| :saṁyuktam ekatāṁ yāti tathātmany ātmavin muniḥ. 566
| |
| :
| |
| | |
| :evaṁ videhakaivalyaṁ sanmātratvam akhaṇḍitam
| |
| :brahmabhāvaṁ prapadyaiśha yatir nāvartate punaḥ. 567
| |
| :
| |
| | |
| :sadātmaikatvavijñānadagdhāvidyādivarśhmaṇaḥ
| |
| :amuśhya brahmabhūtatvād brahmaṇaḥ kuta udbhavaḥ. 568
| |
| :
| |
| | |
| :māyāklriptau bandhamokśhau na staḥ svātmani vastutaḥ
| |
| :yathā rajjau niśhkriyāyāṁ sarpābhāsavinirgamau. 569
| |
| :
| |
| | |
| :āvriteḥ sadasattvābhyāṁ vaktavye bandhamokśhaṇe
| |
| :nāvritir brahmaṇaḥ kācid anyābhāvād anāvritam
| |
| :yady asty advaitahāniḥ syād dvaitaṁ no sahate śrutiḥ. 570
| |
| :
| |
| | |
| :bandha� ca mokśha� ca mriśhaiva mūḍhā
| |
| :buddher guṇaṁ vastuni kalpayanti
| |
| :drigāvritiṁ meghakritāṁ yathā ravau
| |
| :yatodvayāsaṅgacid etad akśharam. 571
| |
| :
| |
| | |
| :astīti pratyayo yaś ca yaś ca nāstīti vastuni
| |
| :buddher eva guṇāv etau na tu nityasya vastunaḥ. 572
| |
| :
| |
| | |
| :atas tau māyayā klriptau bandhamokśhau na cātmani
| |
| :niśhkale niśhkriye śānte niravadye nira�jane
| |
| :advitīye pare tattve vyomavat kalpanā kutaḥ. 573
| |
| :
| |
| | |
| :na nirodho na cotpattir na baddho na ca sādhakaḥ
| |
| :na mumukśhur na vai mukta ity eśhā paramārthatā. 574
| |
| :
| |
| | |
| :sakalanigamacūḍāsvāntasiddhāntarūpaṁ
| |
| :param idam atiguhyaṁ darśitaṁ te mayādya
| |
| :apagatakalidośhaṁ kāmanirmuktabuddhiṁ
| |
| :svasutavad asakrittvāṁ bhāvyitvā mumukśhum. 575
| |
| :
| |
| | |
| :iti śrutvā guror vākyaṁ praśrayeṇa kritānatiḥ
| |
| :sa tena samanujñāto yayau nirmuktabandhanaḥ. 576
| |
| :
| |
| | |
| :gurur eva sadānandasindhau nirmagnamānasaḥ
| |
| :pāvayan vasudhāṁ sarvāṁ vicacāra nirantaraḥ. 577
| |
| :
| |
| | |
| :ity ācāryasya śiśhyasya saṁvādenātmalakśhaṇam
| |
| :nirūpitaṁ mumukśhūṇāṁ sukhabodhopapattaye. 578
| |
| :
| |
| | |
| :hitam idam upadeśam ādriyantāṁ
| |
| :vihitanirastasamastacittadośhāḥ
| |
| :bhavasukhaviratāḥ praśāntacittāḥ
| |
| :śrutirasikā yatayo mumukśhavo ye. 579
| |
| :
| |
| | |
| :saṁsārādhvani tāpabhānukiraṇaprodbhūtadāhavyathā
| |
| :khinnānāṁ jalakāṁkśhayā marubhuvi bhrāntyā paribhrāmyatām
| |
| :atyāsannasudhām budhiṁ sukhakaraṁ brahmādvayaṁ darśayaty
| |
| :eśhā śaṅkarabhāratī vijayate nirvāṇasaṁdāyinī. 580
| |
| :
| |
| | |
| :
| |
| :iti śaṁkarācāryaviracitaṁ vivekacūḍāmaṇi ..
| |
| :
| |
| | |
| :oṁ tatsat
| |
| :
| |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| [[Kategorie:Glossar]]
| |
| [[Kategorie:Sanskrit]]
| |