Shankaracharyas Dashashloki
Aus Yogawiki
Shankaracharyas Dashashloki ist auch als Nirvana Dashakam (nirvāṇadaśakam) bekannt. Dies ist eine Zusammenfassung des Vedanta in 10 Versen, die eine Antwort von Adi Shankaracharya war, als Govinda Bhagavatpada ihn fragte: "Wer bist du?". Adi Shankaracharya war auf der Suche nach einem Guru in den Norden gereist, als er auf Govinda Bhagavatpada stieß, der ihn als seinen Schüler annahm.
- na bhūmirna toyaṃ na tejo na vāyuḥ
- na khaṃ nendriyaṃ vā na teṣāṃ samūhaḥ |
- anekāntikatvāt suṣuptyekasiddhaḥ (anaikāntikatvāt)
- tadeko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham ||1||
- na varṇā na varṇāśramācāradharmā
- na me dhāraṇādhyānayogādayo'pi |
- anātmāśrayāhaṃmamādhyāsahānāt
- tadeko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham ||2||
- na mātā pitā vā na devā na lokā
- na vedā na yajñā na tīrthaṃ bruvanti |
- suṣuptau nirastātiśūnyātmakatvāt
- tadeko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham ||3||
- na sāṅkhyaṃ na śaivaṃ na tatpāñcarātraṃ
- na jainaṃ na mīmāṃsakādermataṃ vā |
- viśiṣṭānubhūtyā viśuddhātmakatvāt
- tadeko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham ||4||
- na cordhvaṃ na cādho na cāntarna bāhyaṃ
- na madhyaṃ na tiryaṅ na pūrvā'parā dik |
- viyadvyāpakatvādakhaṇḍaikarūpaḥ
- tadeko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham ||5||
- na śuklaṃ na kṛṣṇaṃ na raktaṃ na pītaṃ
- na kubjaṃ na pīnaṃ na hrasvaṃ na dīrgham |
- arūpaṃ tathā jyotirākārakatvāt
- tadeko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham ||6||
- na śāstā na śāstraṃ na śiṣyo na śikṣā
- na ca tvaṃ na cāhaṃ na cāyaṃ prapañcaḥ |
- svarūpāvabodho vikalpāsahiṣṇuḥ
- tadeko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham ||7||
- na jāgran na me svapnako vā suṣuptiḥ
- na viśvo na vā taijasaḥ prājñako vā |
- avidyātmakatvāt trayāṇāṃ turīyaḥ
- tadeko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham ||8||
- api vyāpakatvāt hitattvaprayogāt (vyāpakatvāddhitattva)
- svataḥ siddhabhāvādananyāśrayatvāt |
- jagat tucchametat samastaṃ tadanyat
- tadeko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham || 9||
- na caikaṃ tadanyad dvitīyaṃ kutaḥ syāt
- na kevalatvaṃ na cākevalatvam |
- na śūnyaṃ na cāśūnyamadvaitakatvāt
- kathaṃ sarvavedāntasiddhaṃ bravīmi ||10||
- न भूमिर्न तोयं न तेजो न वायुः
- न खं नेन्द्रियं वा न तेषां समूहः ।
- अनेकान्तिकत्वात् सुषुप्त्येकसिद्धः (अनैकान्तिकत्वात्)
- तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥१॥
- न वर्णा न वर्णाश्रमाचारधर्मा
- न मे धारणाध्यानयोगादयोऽपि ।
- अनात्माश्रयाहंममाध्यासहानात्
- तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥२॥
- न माता पिता वा न देवा न लोका
- न वेदा न यज्ञा न तीर्थं ब्रुवन्ति ।
- सुषुप्तौ निरस्तातिशून्यात्मकत्वात्
- तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥३॥
- न साङ्ख्यं न शैवं न तत्पाञ्चरात्रं
- न जैनं न मीमांसकादेर्मतं वा ।
- विशिष्टानुभूत्या विशुद्धात्मकत्वात्
- तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥ ४॥
- न शुक्लं न कृष्णं न रक्तं न पीतं
- न कुब्जं न पीनं न ह्रस्वं न दीर्घम् ।
- अरूपं तथा ज्योतिराकारकत्वात्
- तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥ ६॥
- न चोर्ध्वं न चाधो न चान्तर्न बाह्यं
- न मध्यं न तिर्यङ् न पूर्वाऽपरा दिक् ।
- वियद्व्यापकत्वादखण्डैकरूपः
- तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥ ५॥
- न शास्ता न शास्त्रं न शिष्यो न शिक्षा
- न च त्वं न चाहं न चायं प्रपञ्चः ।
- स्वरूपावबोधो विकल्पासहिष्णुः
- तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥ ७॥
- न जाग्रन् न मे स्वप्नको वा सुषुप्तिः
- न विश्वो न वा तैजसः प्राज्ञको वा ।
- अविद्यात्मकत्वात् त्रयाणां तुरीयः
- तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥ ८॥
- अपि व्यापकत्वात् हितत्त्वप्रयोगात् (व्यापकत्वाद्धितत्त्व)
- स्वतः सिद्धभावादनन्याश्रयत्वात् ।
- जगत् तुच्छमेतत् समस्तं तदन्यत्
- तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥ ९॥
- न चैकं तदन्यद् द्वितीयं कुतः स्यात्
- न केवलत्वं न चाकेवलत्वम् ।
- न शून्यं न चाशून्यमद्वैतकत्वात्
- कथं सर्ववेदान्तसिद्धं ब्रवीमि ॥ १०॥
